DeepSeek’s nieuwe AI-model zorgt voor controverse: 'Stap achteruit voor vrije meningsuiting'

Het Chinese AI-bedrijf DeepSeek ligt onder vuur vanwege de censuurgevoelige aard van zijn nieuwste taalmodel, DeepSeek R1-0528. Hoewel het model mensenrechtenschendingen in Xinjiang erkent, vermijdt het directe kritiek op de Chinese overheid.

DeepSeek wordt gekenmerkt als 'open-source', maar dat betekent niet dat alles helemaal open is en zonder censuur. Modellen van OpenAI, Google en Apple hebben dat label niet, en zijn op hun eigen manier weer lastig om volledig mee te doen wat je wil.

Een anonieme ontwikkelaar, actief op X onder de naam "xlr8harder", heeft alarm geslagen over de manier waarop het model omgaat met gevoelige onderwerpen. Volgens hem is DeepSeek R1-0528 aanzienlijk minder bereid om deel te nemen aan discussies over controversiële kwesties dan eerdere versies van het model.

"Dit model is een grote stap achteruit voor vrije meningsuiting," schreef de ontwikkelaar in een X-thread. "Het goede nieuws is dat het open-source is en dat de community dit kan verbeteren."

De ontwikkelaar testte het model met vragen over de interneringskampen in Xinjiang, een regio in China waar volgens mensenrechtenorganisaties grootschalige detentie en onderdrukking van de Oeigoerse minderheid plaatsvindt. Het model erkent de mensenrechtenschendingen, maar weigert directe kritiek te leveren op de Chinese staat, wat door velen als een vorm van AI-censuur wordt gezien.

Op Hugging Face is het model vrij beschikbaar voor download, en het wordt gepresenteerd als een krachtige open-source LLM (Large Language Model) met verbeterde redeneervermogen, wiskundige vaardigheden en lagere 'hallucinatie'-percentages. Maar in de praktijk lijkt er een duidelijke bias aanwezig wanneer gevoelige geopolitieke onderwerpen aan bod komen.

Een test van de ontwikkelaar toonde aan dat DeepSeek R1-0528 de meest gecensureerde versie tot nu toe is, vooral op onderwerpen die verband houden met de Chinese regering. Dit voedt de vrees dat geopolitieke druk invloed krijgt op de ontwikkeling van generatieve AI, zelfs binnen open-source initiatieven.

Het ironische is dat DeepSeek R1-0528 onder een permissieve licentie wordt vrijgegeven. Dit betekent dat anderen het model kunnen aanpassen, verfijnen en herdistribueren zonder beperkingen. Toch roept het fundamentele vragen op over de onafhankelijkheid van AI-systemen als bedrijven de training sturen op basis van politieke voorkeuren of nationale gevoeligheden.

Een soortgelijke discussie speelt zich af binnen de bredere AI-gemeenschap, waar steeds vaker wordt gepleit voor gedecentraliseerde AI-systemen zonder centrale controle. Uit een recent onderzoek van Digital Currency Group blijkt dat een meerderheid van de Amerikanen de voorkeur geeft aan gedecentraliseerde AI boven gecentraliseerde systemen van overheden of Big Tech.

De controverse rond DeepSeek toont aan dat technologische vooruitgang niet automatisch hand in hand gaat met ethische vooruitgang. Hoewel het model indrukwekkende prestaties levert op technisch vlak, werpt het ook een schaduw op de toekomst van vrije meningsuiting binnen AI-systemen.

De AI-gemeenschap zal moeten blijven waken over transparantie, openheid en de vrijheid van informatie—ook als de code open-source is.