MIT-rapport: 95% van bedrijfsprojecten met generatieve AI mislukt

woensdag, 20 augustus 2025 om 16:40

Slechts 5% van de generatieve AI-pilotprojecten bij bedrijven leidt tot snelle omzetgroei, terwijl de overgrote meerderheid geen meetbaar effect heeft. Dat blijkt uit het rapport “The GenAI Divide: State of AI in Business 2025”, gepubliceerd door de NANDA-initiative van het Massachusetts Institute of Technology (MIT).

Succes bij startups, stilstand bij grote bedrijven

Volgens hoofdauteur Aditya Challapally zijn het vooral jonge startups die wel weten te profiteren van generatieve AI. Sommige bedrijven, geleid door twintigers, zagen hun omzet in één jaar tijd stijgen van nul naar $20 miljoen. Hun kracht ligt in focus: één concreet probleem aanpakken, slim partnerschappen aangaan en AI gericht inzetten, meldt zakenblad Fortune.

Voor 95% van de ondernemingen ligt de situatie anders. Daar blijft de winst uit. Niet door slechte AI-modellen, maar door een leerachterstand en gebrekkige integratie. Tools als ChatGPT werken goed voor individuen door hun brede inzetbaarheid, maar stagneren in een bedrijfsomgeving waar processen complexer en specifieker zijn.

Foutieve budgetallocatie

Het rapport toont ook dat bedrijven hun AI-budgetten vaak verkeerd besteden. Meer dan de helft van de uitgaven gaat naar sales en marketing, terwijl de grootste ROI juist ligt bij backoffice-automatisering. Denk aan het vervangen van business process outsourcing, het verlagen van externe advieskosten en het stroomlijnen van administratieve processen.

Wat maakt AI-projecten wél succesvol?

MIT identificeert enkele succesfactoren:

Samenwerken met gespecialiseerde leveranciers vergroot de kans op succes tot 67%, tegenover slechts 33% bij interne builds.
Empowerment van lijnmanagers blijkt belangrijker dan centrale AI-labs.
Tools die zich aanpassen aan workflows leveren op lange termijn meer waarde.

Dit is vooral relevant in sterk gereguleerde sectoren zoals de financiële dienstverlening, waar veel bedrijven hun eigen AI-systemen ontwikkelen maar vaak teleurstellende resultaten boeken.

Gevolgen voor de arbeidsmarkt

De inzet van generatieve AI leidt nu al tot verschuivingen op de werkvloer. Klantenservice en administratieve functies verdwijnen geleidelijk doordat vacatures niet worden ingevuld. Bedrijven kiezen minder voor massaontslagen, maar reduceren kosten door natuurlijk verloop en het uitfaseren van uitbesteed werk.

Daarnaast neemt het gebruik van “shadow AI” toe: niet-goedgekeurde tools zoals ChatGPT die door werknemers worden ingezet zonder officieel beleid. De productiviteitseffecten zijn moeilijk te meten, wat het debat over de echte impact van AI verder aanwakkert.

Vooruitblik: agentic AI

De meest geavanceerde organisaties experimenteren inmiddels met agentic AI: systemen die kunnen leren, onthouden en zelfstandig handelen binnen vooraf ingestelde kaders. Deze technologie zou de volgende fase van bedrijfs-AI kunnen inluiden en de kloof tussen winnaars en verliezers nog verder vergroten.