EU overweegt uitstel van deelimplementatie AI-wet: bedrijven waarschuwen

Minder dan een maand voordat een deel van de Europese AI-wet, de AI Act, van kracht wordt, klinken er kritische geluiden. Grote technologiebedrijven als Google, Meta, ASML en anderen hebben de Europese Commissie opgeroepen om de wetten met enkele jaren uit te stellen. Zij zeggen dat er te weinig duidelijke richtlijnen zijn, dat de kosten te hoog zijn en da het huidige framework te complex is voor kleinere Europese bedrijven.

Op 2 augustus 2025 treedt een deel van de AI Act in werking. Voor burgers en gebruikers betekent dit strengere eisen voor AI-systemen: bedrijven moeten transparante documentatie aanleveren, testen op vooroordelen uitvoeren en inzicht geven in hun energieverbruik. Voor systemen met een hoog risico geldt nog strengere controle, waaronder meldplicht voor incidenten .

Maar de praktische uitvoering stagneert. Zo is de ’Code of Practice’, bedoeld om ontwikkelaars te helpen bij naleving, nog niet af. Die was al einde mei verwacht, laat Reuters weten. Zonder die richtlijn weten veel bedrijven niet goed hoe ze aan de wet moeten voldoen.

In een open brief van liefst 45 Europese bedrijven wordt gepleit voor een twee jaar durende “clock-stop”. Ze willen tijd om de ontbrekende standaarden op orde te krijgen en vinden het huidige ontwerp van de wet te ingewikkeld en belemmerend, zeker voor innovatie en kleinere spelers op de markt.

De Zweedse premier Ulf Kristersson noemde de regelgeving te verwarrend en drong aan op uitstel Daarnaast uiten topmensen uit andere Europese bedrijven zoals Airbus, BNP Paribas, Philips en Carrefour verbazing over de huidige vorm van de AI Act. Zij waarschuwen voor concurrentieverlies en een overhaaste uitvoering.

De Europese Commissie heeft nog geen formeel besluit genomen tot uitstel. Technologiebewindsvrouw Henna Virkkunen liet weten dat de ontbrekende Code of Practice uiterlijk vóór 2 augustus wordt gepubliceerd. De Commissie overweegt echter wel vereenvoudigingen en een minder strakke planning om de implementatie soepeler te laten verlopen .

De AI Act wordt gezien als ’s werelds strengste wet op het gebied van AI-regulering. Doel is om veiligheid, transparantie en verantwoordelijkheid te garanderen. Maar de open vraag is of Europa, zonder voldoende tools en tijd, innovaties niet juist tegenwerkt.

Nieuwe technologieën als grote taalmodellen (zoals ChatGPT, Gemini en LLaMA) vallen onder de wet. Door onduidelijkheid dreigen vertragingen in de ontwikkeling ervan, zeker bij frisse startups en bestaande bedrijven met beperkte middelen.

De discussie draait om een belangrijke spanning: enerzijds wil de EU veilig en betrouwbaar gebruik van AI garanderen, anderzijds wil ze niet te ver gaan met regels die innovatie blokkereren. De 'clock-stop'-oproep schetst de wensen van het bedrijfsleven, maar de Commissie zoekt naar een middenweg: regels blijven bestaan, maar moeten uitvoerbaar, duidelijk en werkbaar zijn .

Of de wet op 2 augustus daadwerkelijk deels ingaat, hangt nu vooral af van of en hoe de Commissie met voorwaarden komt om uitstel tijdelijk mogelijk te maken.