EU struikelt over AI-regels: Amerikaanse druk en harde lobby

De Europese Unie heeft de deadline van 2 mei gemist om vrijwillige regels op te stellen voor krachtige AI modellen zoals ChatGPT. Deze zogenoemde “code of practice” had techbedrijven moeten aansporen tot meer transparantie over hoe hun modellen worden getraind en welke risico’s daarbij komen kijken. Maar de plannen zijn voorlopig op de lange baan geschoven en dat heeft alles te maken met stevige lobby druk, vooral vanuit de Verenigde Staten.

Volgens betrokkenen kwam er onder meer kritiek vanuit de hoek van de Amerikaanse Trump regering. Die zou hebben gewaarschuwd dat de strenge Europese aanpak innovatie op het gebied van kunstmatige intelligentie kan remmen. Ook grote tech reuzen als Google, Meta en Microsoft lieten van zich horen. Zij vinden de Europese regels te streng, zeker omdat deze buiten de formele AI wetgeving vallen. Voorlopig lijken de Amerikaanse tech giganten hun zin te krijgen: de invoering van vrijwillige AI-regels is uitgesteld. Het onderstreept hoe groot de invloed van de Verenigde Staten op Europees beleid nog altijd is.

Toch is er aan de conceptversie van de regels hard gewerkt. Dertien AI experts, waaronder de bekende AI wetenschapper Yoshua Bengio, schreven mee aan het document. Hun doel: zorgen dat AI bedrijven hun verantwoordelijkheden nemen, vooral als het gaat om risico’s als misinformatie, discriminatie en manipulatie.

Binnen de Europese politiek groeit de bezorgdheid dat de regels nu verwateren om grote techbedrijven tegemoet te komen. In maart zou er bijvoorbeeld geprobeerd zijn om “grootschalige discriminatie” als risico uit de tekst te schrappen. Dat schoot bij meerdere Europarlementariërs in het verkeerde keelgat.

Hoewel de code van goede praktijk officieel vrijwillig is, krijgen bedrijven die niet meedoen wel te maken met extra toezicht en strengere regels. De boodschap van Brussel is duidelijk: wie zich niet vrijwillig aan transparante normen houdt, kan zwaardere verplichtingen verwachten. De tegenaanval is echter net zo hard, zullen de vrijwillige Europese AI regels nog wel komen?