Hoe minibreinen het klassieke spel Pong leerden spelen
Stel je voor: twee petrischaaltjes met menselijke hersencellen die met een computer verbonden zijn — en het spel Pong spelen. In 2022 lukte het dr. Brett Kagan van het Australische lab Cortical Labs om zulke “minibreinen” aan te sluiten op een computer en ze Pong te laten spelen. Geen sciencefiction, maar een vroege stap in een nieuw technologisch veld: organoïde intelligentie (OI).
In dit artikel:
- Wat zijn hersenoïden (minibreinen)?
- Hoe leerden ze Pong spelen zonder zintuigen of bewustzijn?
- Wat betekent dit voor de toekomst van AI en technologie?
Wat zijn hersenoïden?
De hersencellen in dit experiment worden ook wel hersenorganoïden genoemd — kleine, in het lab gekweekte klompjes cellen die vergelijkbare functies vertonen als het menselijk brein. Ze behoren tot de bredere groep organoïden, waartoe ook lever- en darmorganoïden behoren.
Volgens de definitie van Hans Clevers, pionier op dit gebied:
“Een organoïde is een klompje cellen, samengesteld uit meerdere celtypen, die functioneel overeenkomt met een echt orgaan.”
Hersenoïden:
- Hebben biologische activiteit
- Hebben geen bewustzijn of langetermijngeheugen
- Bezitten beperkte neuroplasticiteit, dus leren alleen via directe prikkels
- Reageren op input, maar denken niet actief zoals een mens
Hoe leerde een minibrein Pong?
Het experiment begon met een multi-elektrode-array — een platte schijf met zestig elektroden. De hersencellen werden hierop geplaatst en gekoppeld aan een simulatie van Pong, het iconische videospel uit 1972.
Geen scherm, geen controller:
De cellen speelden via elektrische signalen, niet via visuele of fysieke input.
Feedbackmechanisme:
- Correcte actie → gestructureerde prikkels
- Fout → chaotische, ongewenste signalen
- Geleidelijk leerden de cellen op basis van voorkeur voor structuur
Binnen vijf minuten begonnen de hersenoïden patronen te herkennen. Na een uur presteerden ze stabiel beter — zonder vooraf ingestelde code.
Leren zonder datasets
Kunstmatige intelligentie leert door:
- Miljoenen voorbeelden te verwerken
- Patronen te herkennen via algoritmes
- Veel rekenkracht te gebruiken
Hersenoïden daarentegen:
- Leren zonder code
- Herstructureren zichzelf op basis van stimuli
- Verbruiken nauwelijks energie
Ondanks hun eenvoudige structuur bleken hersencellen in staat tot adaptief gedrag. Een biologische vorm van patroonherkenning, zonder digitale tussenkomst.
Organoïde intelligentie: de geboorte van een nieuwe technologie?
Dit Pong-experiment luidt de komst in van een nieuw veld: Organoïde Intelligentie (OI) — het gebruik van levende hersencellen voor computationele taken.
Mogelijke toepassingen:
- Medisch onderzoek (bv. reactie op medicijnen)
- Energiezuinige computers
- Hybride systemen waarin cellen en chips samenwerken
Energieverbruik?
- Hersenoïden werken op biologische principes
- Hebben geen ventilatie of grote servers nodig
- Zijn extreem efficiënt vergeleken met conventionele AI
Maar:
- Ze hebben geen bewustzijn
- Ze hebben geen intentie of doel
- Ze functioneren reactief, niet creatief
Wat het wel laat zien, is dat leven buiten het lichaam ook kan leren.