Leven we al in de singulariteit? Of lijkt het alleen maar zo

Leven we al in de singulariteit? Die vraag duikt steeds vaker op nu AI-modellen elkaar in hoog tempo opvolgen. Nog geen maand geleden waren GPT 5.2, Claude Opus 4.5, Gemini 3.0, Grok 4.1 en NanoBanana Pro geen gespreksonderwerp. Vandaag vormen ze de kern van verhitte discussies op r/singularity en daarbuiten.

Maar betekent dit tempo werkelijk dat we al in de singulariteit leven. Of verwarren we snelle iteratie met een fundamentele breuk in de geschiedenis.

De discussie is relevanter dan ooit, juist omdat het antwoord allesbehalve eenduidig is.

De technologische singulariteit kent geen universeel geaccepteerde definitie. Voor sommigen betekent het het moment waarop kunstmatige intelligentie zichzelf kan verbeteren, sneller dan mensen kunnen begrijpen of bijsturen. Voor anderen is het een economisch of maatschappelijk kantelpunt, waarin technologie sneller evolueert dan menselijke instituties.

Wie naar de huidige AI-ontwikkeling kijkt, ziet elementen van beide definities terug. De vooruitgang versnelt. De kosten dalen. De toepassingsgebieden groeien. Tegelijk ontbreekt het klassieke sciencefictionbeeld van een allesveranderend moment.

Dat spanningsveld verklaart waarom de ene groep zegt dat we er al middenin zitten, terwijl de andere groep stelt dat dit nog maar het begin is.

Een belangrijk tegenargument uit de Reddit-discussie draait om perceptie. Nieuwe versienummers volgen elkaar snel op, maar dat betekent niet automatisch dat de onderliggende capaciteiten exponentieel verbeteren. Software werd altijd al geüpdatet. Ook besturingssystemen, browsers en programmeertalen kennen snelle iteraties zonder dat iemand spreekt van een singulariteit.

Toch is er een verschil. Bij AI zien we niet alleen frequentere releases, maar ook meetbare verschuivingen in kosten per taak, betrouwbaarheid en toepasbaarheid. Taken die vorig jaar specialistisch waren, zijn nu toegankelijk voor studenten, freelancers en kleine bedrijven.

Of dat voldoende is om van een singulariteit te spreken, blijft de kern van de discussie.

Veel reacties wijzen op hetzelfde gevoel. Het leven voelt grotendeels hetzelfde als drie jaar geleden, toen ChatGPT net opkwam. Werkdagen bestaan nog steeds. Ziekten zijn niet massaal genezen. De economie draait niet plots anders.

Dat roept een terechte vraag op. Als we echt in een historisch uniek moment zitten, waarom merken zoveel mensen er dan zo weinig van.

Een mogelijke verklaring is tijdsvertraging. Technologische doorbraken werken zelden direct door in maatschappelijke structuren. Biotechnologie, geneeskunde, onderwijs en wetgeving bewegen traag. AlphaFold leverde geen medicijnen op de plank, maar wel een versnelling van onderzoek die pas over jaren zichtbaar wordt.

In dat licht voelt de huidige fase eerder als een opbouw dan als een eindpunt.

Macro-economisch gezien is het beeld gemengd. Er is nog geen duidelijke AI-gedreven productiviteitsexplosie. Bruto binnenlands product groeit niet plots sneller door AI-automatisering. Dat voedt scepsis over claims van een naderende singulariteit.

Tegelijk verschuift werk wel degelijk. Niet altijd door banen te schrappen, maar door taken te veranderen of nieuwe functies simpelweg niet meer te creëren. Dat proces is subtieler en daardoor lastiger te meten.

Sommigen ervaren AI vooral als een hulpmiddel. Anderen voelen onzekerheid over hun carrière. Beide ervaringen kunnen tegelijk waar zijn.

Een alternatieve interpretatie wint terrein. We leven niet in de singulariteit zelf, maar op de steilste helling van de exponentiële curve. De versnelling is voelbaar voor wie ermee werkt, maar nog niet allesomvattend genoeg om de samenleving als geheel te ontregelen.

Dat zou verklaren waarom discussies zo gepolariseerd zijn. Wie dagelijks AI gebruikt, ervaart een duidelijke verschuiving. Wie dat niet doet, ziet vooral nieuwe versienummers en marketingtaal.

De vraag is dan niet of we al in de singulariteit leven, maar wanneer het punt komt waarop die versnelling onmiskenbaar wordt voor vrijwel iedereen.

Misschien is de belangrijkste les uit de r/singularity-discussie niet dat iemand gelijk heeft, maar dat het begrip zelf schuurt. De singulariteit is geen meetbaar object. Het is een lens waarmee we proberen grip te krijgen op een ontwikkeling die sneller gaat dan ons referentiekader.

Het zou goed kunnen dat we later terugkijken en zeggen dat dit het begin was. Het zou ook kunnen dat deze periode vooral een voorfase blijkt, indrukwekkend maar niet uniek in historische zin.

Voor nu is één ding duidelijk. De snelheid van AI-ontwikkeling dwingt ons om opnieuw na te denken over werk, kennis en macht. Of we dat nu de singulariteit noemen of niet, het gesprek erover is geen overbodige luxe.