AI-datacenters zetten oude piekcentrales weer aan in de VS

De snelle groei van elektriciteitsvraag door kunstmatige intelligentie datacenters in de Verenigde Staten dwingt oude “peaker”-energiecentrales om opnieuw in gebruik te komen. Deze installaties waren vaak gepland voor sluiting maar worden nu weer operationeel omdat de vraag naar stroom piekt en het elektriciteitsnet onder druk staat. Deze ontwikkeling laat zien waar de grenzen liggen van de bestaande energievoorziening in een tijd van sterk stijgende digitale vraag, volgens Reuters.

Peaker-energiecentrales zijn elektriciteitscentrales die bedoeld zijn om alleen te draaien wanneer de vraag naar stroom tijdelijk sterk stijst. Ze worden meestal niet continu gebruikt maar aangezet bij piekverbruik om te voorkomen dat het netwerk overbelast raakt of dat er stroomuitval ontstaat. Deze centrales zijn vaak tientallen jaren oud en werken op fossiele brandstoffen zoals olie of gas. Door de leeftijd en het ontwerp zijn ze inefficiënt en stoten ze relatief veel vervuilende stoffen uit wanneer ze in gebruik zijn.

De groei van datacenters voor AI-toepassingen heeft de vraag naar elektriciteit snel doen stijgen. Grote datacenters gebruiken enorme hoeveelheden stroom voor servers en koeling, en die vraag kan plotseling oplopen afhankelijk van de rekentaken die ze uitvoeren. In de regio rond het elektriciteitsnetwerk PJM Interconnection, dat delen van 13 Amerikaanse staten omvat, schoten de prijzen voor elektriciteit deze zomer omhoog toen de vraag hoger was dan het aanbod. Daardoor werden peaker-centrales plotseling winstgevend, ook al stonden ze op het punt gesloten te worden.

Een voorbeeld is de Fisk-centrale in de Pilsen-wijk van Chicago. Deze oliegestookte peaker-centrale uit de jaren zestig stond gepland om dit jaar gesloten te worden. Maar door de sterke elektriciteitsvraag heeft de eigenaar besloten de pensioenplannen in te trekken en de centrale langer open te houden.

Peaker-centrales hebben een grotere milieu- en gezondheidsimpact dan moderne energiecentrales. Ze missen vaak de nieuwste rookgasreiniging en stoten meer vervuilende stoffen uit per geproduceerde elektriciteitseenheid. Omdat veel van deze installaties in oudere industriële gebieden staan, bevinden ze zich vaak dicht bij woonwijken, vooral in gemeenschappen met lagere inkomens en meer mensen van kleur. Daardoor kunnen de extra uitstoot en geluidsoverlast een direct effect hebben op de gezondheid en leefomgeving van omwonenden.

De herintroductie van peaker-centrales laat zien dat het elektriciteitsnet nog niet klaar is om de snel groeiende vraag van AI-datacenters en andere zwaar verbruikende sectoren zonder oude fossiele bronnen op te vangen. Er zijn alternatieven zoals grootschalige batterijopslag, betere transmissielijnen en meer hernieuwbare energiebronnen. Maar deze oplossingen vergen investeringen en tijd voordat ze grootschalig operationeel kunnen zijn.

Tegelijkertijd zijn er signalen dat de druk op het net ook elders toeneemt. In andere delen van de wereld, zoals Europa, vertraagt de aanleg van nieuwe datacenters doordat er onvoldoende stroomcapaciteit is om ze te voeden. Dit laat zien dat de uitdagingen rondom energievoorziening en datacentergroei wereldwijd spelen.

AI-datacenters zijn intensieve verbruikers van elektriciteit. Studies laten zien dat de wereldwijde energieconsumptie van datacenters en servers al een groot deel van het elektriciteitsgebruik uitmaakt en verder groeit. Deze trend zet beleidsmakers en nutsbedrijven onder druk om te zoeken naar manieren om de energievoorziening stabiel te houden zonder een terugkeer naar verouderde en vervuilende centrales.

De heropstart van peaker-centrales is een symptoom van bredere problemen rond de infrastructuur van het elektriciteitsnet en de snelle groei van datacenters. Het roept vragen op over hoe de energievoorziening van de toekomst eruit moet zien om zowel nieuwe technologieën te ondersteunen als de milieubelasting te beperken.