Meta verdedigt gebruik van boeken voor AI-training als ‘fair use’

dinsdag, 25 maart 2025 om 22:05

Meta (het moederbedrijf van Facebook) ligt onder vuur vanwege het gebruik van auteursrechtelijk beschermde boeken voor de training van zijn AI-model LLaMA. In een rechtszaak aangespannen door een groep auteurs stelt Meta dat dit gebruik valt onder het Amerikaanse ‘fair use’-principe.

Volgens het techbedrijf is het kopiëren van deze boeken transformatief van aard, omdat het AI-model fungeert als hulpmiddel en tutor – niet als vervanging van de originele werken.

Deze zaak in San Francisco raakt een gevoelig en fundamenteel punt in de AI-ontwikkeling: mag je beschermde content gebruiken om AI-modellen te trainen?

Meta’s argument: transformatie in plaats van reproductie

In de juridische documenten benadrukt Meta dat het gebruik van de teksten niet bedoeld is om de boeken zelf te reproduceren of aan te bieden aan het publiek.

In plaats daarvan stelt het bedrijf dat het model de kennis uit deze boeken verwerkt tot nieuwe toepassingen, zoals het beantwoorden van vragen of het geven van uitleg – wat volgens Meta kwalificeert als een transformatief gebruik, en daarmee onder de uitzondering van fair use valt. Dat meldt Reuters.

Meta stelt ook dat het model niet in staat is om volledige boeken te reproduceren, en dat er geen commercieel nadeel ontstaat voor de oorspronkelijke auteurs. Het gebruik zou dus niet schadelijk zijn voor de marktwaarde van het bronmateriaal, een belangrijk criterium in het Amerikaanse copyrightrecht.

Lees ook

Meta AI lanceert in Nederland: Beperkte functies, maar grote impact

Meta probeert AI reacties op Instagram uit

Wat is ‘fair use’ precies?

‘Fair use’ is een juridisch principe in de Verenigde Staten dat in bepaalde gevallen het gebruik van auteursrechtelijk beschermd materiaal zonder toestemming toestaat. Denk hierbij aan onderwijs, kritiek, parodie of onderzoeksdoeleinden.

In de context van AI-training draait het om de vraag of het kopiëren van enorme hoeveelheden tekst voor het trainen van modellen als een legitiem doel kan worden gezien. Deze zaak kan dan ook precedent scheppen voor andere techbedrijven die grote hoeveelheden data gebruiken om hun AI’s slimmer te maken.

Lees ook

Schokkende stijging in gebruik van 'uitkleed-apps' treft Nederlandse vrouwen

Waarom deze zaak belangrijk is voor de AI-sector

De uitspraak in deze zaak kan verstrekkende gevolgen hebben voor hoe bedrijven zoals Meta, OpenAI, Google en Anthropic hun AI-modellen mogen trainen. Tot nu toe is er veel onduidelijkheid over de juridische status van trainingsdata, zeker als het gaat om boeken, artikelen of andere auteursrechtelijk beschermde werken.

Als de rechtbank Meta’s verdediging accepteert, kan dit de deur openen voor bredere toepassing van beschermde content in AI-training, zolang het gebruik als transformerend wordt beschouwd. Maar als de auteurs in het gelijk worden gesteld, zullen bedrijven mogelijk veel beperktere datasets moeten gebruiken of vergoedingen moeten betalen aan rechthebbenden.

Oplopende spanning tussen makers en techbedrijven

Deze zaak past in een groeiende trend waarbij schrijvers, kunstenaars en andere makers zich verzetten tegen het gebruik van hun werk door AI-bedrijven. Eerder spanden ook auteurs als George R.R. Martin en John Grisham al rechtszaken aan tegen OpenAI vanwege vergelijkbare bezwaren.

De spanning tussen creatieve sectoren en techbedrijven groeit, en roept fundamentele vragen op over eigenaarschap, compensatie en transparantie in de AI-wereld.

Conclusie

De rechtszaak rond Meta en de boeken die het gebruikte voor de training van LLaMA is meer dan een juridisch geschil – het is een testcase voor de toekomst van AI en auteursrecht. De uitkomst kan bepalend zijn voor hoe ver bedrijven mogen gaan bij het verzamelen en gebruiken van content voor AI-modellen. Eén ding is duidelijk: de strijd tussen AI en copyright is nog lang niet gestreden.