Nederland bereidt zich voor op AI-regels met ‘regulatory sandbox’

Nederland krijgt in 2026 een eigen ‘AI-regulatory sandbox’, heeft de Autoriteit Persoonsgegevens in maart laten weten. Een sandbox is een gecontroleerde testomgeving waarin bedrijven en organisaties nieuwe AI-toepassingen kunnen ontwikkelen en testen onder toezicht van toezichthouders.

De sandbox is bedoeld om innovatie mogelijk te maken, zonder dat de Europese regels worden overtreden. Het initiatief sluit aan bij de Europese AI-verordening die in 2024 is ingegaan en vanaf 2 augustus 2026 volledig operationeel moet zijn.

De Europese wet schrijft voor dat elk EU-land zo’n sandbox moet opzetten. Nederland heeft nu een voorstel gepresenteerd dat aangeeft hoe dit eruit moet zien. De sandbox moet uiterlijk augustus 2026 operationeel zijn.

De Autoriteit Persoonsgegevens (AP) en de Rijksinspectie Digitale Infrastructuur (RDI) werken samen aan de ontwikkeling van de sandbox. Ook andere toezichthouders, zoals die op het gebied van zorg, onderwijs of consumentenrechten, kunnen worden betrokken wanneer dat nodig is. Er komt een loket voor bedrijven, zodat ze eenvoudig kunnen aankloppen met hun AI-vragen of testprojecten.

Tijdens de testfase krijgen bedrijven hulp om hun systemen veilig, eerlijk en wettelijk correct op te bouwen. De nadruk ligt op toepassingen die onder de “hoog risico”-categorie van de AI-verordening vallen, zoals gezichtsherkenning of algoritmes die besluiten nemen over mensen.

In een eerdere pilot in 2023 en 2024 kwamen al tientallen vragen binnen van bedrijven over hun AI-systemen. Die praktijkervaring helpt nu bij het bouwen van een effectieve en toegankelijke sandbox.

Met de AI-sandbox wil de Europese Unie AI-ontwikkeling stimuleren, maar wel op een verantwoorde manier. De sandbox moet een plek worden waar bedrijven veilig kunnen experimenteren en leren hoe ze kunnen voldoen aan de nieuwe Europese regels. Het is de bedoeling dat er dankzij de sandbox een betere balans ontstaat tussen technologische vooruitgang en bescherming van mensenrechten.