2026 wordt het jaar van Agentic AI: Dit zijn de 7 ontwikkelingen die alles gaan veranderen

1986 gold als een cruciaal jaar voor de ontwikkeling van Artificial Intelligence (AI). In dat jaar ontwikkelden drie computerwetenschappers, David Rumelhart, Geoffrey Hinton en Ronald Williams, het backpropagatie-algoritme, dat de basis legde voor neurale netwerken, deep learning en later moderne AI. Nu, bijna veertig jaar later, staan we aan de vooravond van een nieuwe revolutie, Agentic AI.

Jan Heijdra, Field CTO Security bij Cisco Nederland, verwacht dat 2026 een jaar wordt waarin verdere standaardisatie en meer agentic interactie binnen het ‘Internet of Agents’ doorbreken. Dat zal de kwaliteit en efficiëntie van AI-output exponentieel verbeteren.

“De kloof tussen idee en realisatie zal verdwijnen”, voorspelde AI-onderzoeker Mustafa Suleyman ooit treffend. Daarom ziet Heijdra 2026 als een sleuteljaar voor de ontwikkeling van AI en deelt hij zijn belangrijkste verwachtingen.

AI evolueert van modeltraining naar ‘inference’ of het beantwoorden van prompts, waarbij we de kracht van AI benutten voor uitgebreide data-analyses en voorspellingen. Agentic AI versnelt dit proces. Kleine gespecialiseerde modellen en verbeterde hardware maken een gedistribueerde toepassing van modellen mogelijk. Inference vindt steeds vaker plaats aan de edge, dichter bij de gebruiker en ‘niet-menselijke identiteiten’ (NHI's).

Tokens vormen de basiseenheid waarmee AI tekst en data verwerkt. Tokenomics maakt het mogelijk om de productiviteit te berekenen en het resourceverbruik per activiteit te bepalen. In 2026 opent een economie met AI-tokens als valuta de deur naar nieuwe verdienmodellen. Zullen dynamische tokenprijzen op basis van de beschikbaarheid van duurzame stroom en piekuren, het gedrag van agentic AI beïnvloeden?

Naast het A2A-protocol voor agent-to-agent interactie zal in 2026 ook het gebruik van model context protocol sterk groeien. MCP-servers en ook agents zullen, net als klassieke computergebruikers, een identiteit krijgen, geregistreerd in een directory. Dit maakt het mogelijk om onbetrouwbare MCP-servers te blokkeren. Ik verwacht ook een OWASP top-10 van MCP-kwetsbaarheden, snel gevolgd door innovatie beveiligingsmaatregelen. We zullen ook zero trust toepassen op AI-gebruik, met least privilege access policies die we nu al gebruiken om infrastructuur, gebruikers en applicaties te beveiligen.

Van zodra AI-agents autonome taken uitvoeren is governance nodig. Die zal in 2026 beter afgebakend worden, met externe guardrails en menselijke controle om onverantwoord gebruik te voorkomen. Europese organisaties vragen nu al meer controle over taalmodellen en AI-infrastructuur om geopolitieke en operationele risico's te beperken. Dit zal de focus verschuiven van AI-workloads bij hyperscalers naar meer ‘soevereine’ AI-implementaties in private clouds. Uptime wordt ook een kritische factor nu AI steeds meer bedrijfsintelligentie levert.

Onderzoek toont aan dat AI een significant negatieve impact kan hebben op het kritisch denkvermogen. Dat ‘aflerende’ effect, of de-skilling, is een risico voor organisaties die AI gebruiken, ook voor IT-rollen. Agentic workflows en AIops automatiseren IT-taken, zoals monitoring en probleemoplossing, maar hebben een forse impact op dienstverlening. In de tweede helft van 2026 verwacht ik de opkomst van commerciële AIOps-platforms met generatieve UI-tools die het oplossen van incidenten transformeren.

In 2026 zullen we meer promptware voor LLM’s zien, in twee vormen: een directe promptinjectie door de gebruiker als aanvaller, of indirect met de gebruiker als slachtoffer – iets wat we eind 2025 al zagen bij de eerste agentic browsers. In 2026 zullen AI-beveiligingsprofessionals hun aandacht richten op meervoudige, ‘multi-turn’ promptinjecties. Recent onderzoek bewees dat de slagingspercentages van meervoudige promptaanvallen op LLM’s 2 tot 10 keer hoger zijn dan bij enkelvoudige injecties. In 2026 verwacht ik ook een verdere ontwikkeling van AI-adoptie in de aanvalstechnieken van cybercriminelen.

Volgens NVIDIA vormen kleinere taalmodellen (SLM’s) de toekomst van Agentic AI, omdat ze minder rekenkracht vereisen. In het verlengde daarvan verwacht ik straks meer gespecialiseerde of ‘domeinspecifieke’ taalmodellen (DSLM’s). Daarom hebben wij ook NeuralFabric overgenomen, om organisaties te helpen zulke small language models (SLM's) te ontwikkelen met behulp van hun eigen data. En onlangs investeerde Cisco ook in World Labs om de ontwikkeling van large world models te versnellen, of de volgende generatie AI die volledige 3D-conceptmodellen ontwerpt - inclusief volumes, lichtinval, schaal en meer.

Jan Heijdra, Field CTO Security bij Cisco Nederland zegt: “AI zal in 2026 een ongekende impact hebben op ons dagelijks leven en het bedrijfsleven. Met die kracht komt ook grote ethische verantwoordelijkheid. Naar mijn mening hebben we allemaal een morele plicht om de ontwikkeling van AI in een verantwoorde richting te sturen. 2026 wordt niet alleen het jaar van AI – het markeert ook het begin van een tijdperk waarin onze keuzes de toekomst van technologie en samenleving bepalen.”