AFM waarschuwt voor AI en crypto in kwetsbare markten

De AFM Trendzicht 2026 financiële markten laat zien dat de huidige rust op de markten bedrieglijk is. De Autoriteit Financiële Markten (AFM) waarschuwt dat geopolitieke spanningen, de groeiende verwevenheid met crypto en private markten en nieuwe AI-toepassingen de stabiliteit van het financiële stelsel onder druk zetten. De toezichthouder roept financiële partijen op om scenario’s serieus te nemen, hun weerbaarheid te vergroten en Europese samenwerking te versnellen.

De AFM signaleert dat financiële markten de afgelopen jaren meerdere schokken goed hebben opgevangen. Denk aan oplopende rentes, geopolitieke spanningen en onzekere handelsrelaties. Toch noemt de toezichthouder deze veerkracht “niet vanzelfsprekend”.

De kern van het probleem ligt in de diepe internationale verwevenheid van het financiële systeem. Banken, beleggers en handelsplatformen leunen op een beperkt aantal grote, vaak niet-Europese IT- en dataleveranciers. Storingen, cyberaanvallen of politieke spanningen kunnen daardoor razendsnel overal voelbaar zijn.

Daarbovenop raakt het traditionele stelsel steeds nauwer verweven met crypto en private markten. Crypto handel, tokenisatie en alternatieve beleggingsvehikels opereren vaak in lichter gereguleerde omgevingen. Dat kan extra risico’s toevoegen aan een systeem dat al complex en ondoorzichtig is.

Bestuursvoorzitter Laura van Geest benadrukt dat de huidige positieve marktsentimenten een schijn van veiligheid kunnen wekken. De rust lijkt stabiel, maar leunt volgens haar op een fragiel evenwicht van afhankelijkheden en verwachtingen.

Een belangrijk thema in Trendzicht 2026 is scenariodenken. De AFM moedigt marktpartijen aan om verder te kijken dan één basisscenario.

Scenariodenken draait niet om voorspellen, maar om voorbereiden. Instellingen denken na over meerdere toekomstbeelden. Bijvoorbeeld een scenario met langdurige geopolitieke spanningen, één met een grote IT-uitval of één waarin cryptomarkten plots scherp corrigeren.

Door zulke scenario’s door te rekenen, kunnen bedrijven beter inschatten waar de zwakke plekken zitten. Welke ketenafhankelijkheden zijn gevaarlijk? Waar ontstaan liquiditeitsproblemen? Welke klantgroepen lopen het grootste risico?

De AFM ziet scenariodenken als een praktisch hulpmiddel om strategie, risicobeheer en kapitaalplanning robuuster te maken. Het doel is dat financiële partijen niet verrast worden door schokken, maar vooraf hebben nagedacht over hun reactie.

Risico’s stoppen niet bij de grens. Digitale platformen, internationale kapitaalstromen en grote dienstverleners opereren op Europees of mondiaal niveau. Daarom vindt de AFM dat individuele landen het niet alleen kunnen.

De toezichthouder ziet versterking van de Europese kapitaalmarkten als sleutel. Die kapitaalmarkten moeten dieper en breder worden. Dat betekent meer geïntegreerde markten, betere toegang tot financiering voor bedrijven en een sterker gezamenlijk toezichtkader.

De AFM koppelt dit aan de ontwikkeling van de zogenaamde Savings & Investment Union. Deze moet spaargeld en investeringen in Europa efficiënter verbinden. Dat helpt niet alleen innovatie en groei, maar vergroot ook de weerbaarheid van het financiële systeem als geheel.

Naast de systeemrisico’s zoomt de AFM in op hyperpersonalisatie met kunstmatige intelligentie. Door de explosie aan databronnen en de snelle ontwikkeling van AI kunnen financiële ondernemingen hun dienstverlening veel gerichter afstemmen op individuele klanten.

Hyperpersonalisatie gaat verder dan een standaard profiel. Apps, websites en dashboards passen zich dynamisch aan op gedrag, voorkeuren en actuele omstandigheden van één persoon. In sectoren als e-commerce en entertainment is dit al normaal. In de financiële sector is het nog pril.

De AFM ziet hier kansen en risico’s tegelijk. Hyperpersonalisatie kan klanten helpen om betere keuzes te maken. Denk aan waarschuwingen bij risicovol gedrag, slimme spaarvoorstellen of gepersonaliseerde risico-informatie bij beleggen in crypto of andere complexe producten.

Tegelijkertijd remmen praktische en juridische barrières de ontwikkeling. Financiële ondernemingen worstelen met datakwaliteit, IT-investeringen en de complexe regels rond privacy en datagebruik. Zij zijn bang dat zij met hyperpersoonlijke AI-oplossingen sneller in een grijs juridisch gebied komen.

De AFM geeft aan samen met de sector te willen verkennen hoe personalisatie verantwoord kan worden ingezet. Het uitgangspunt blijft dat technologie in het belang van de klant moet werken. Transparantie, uitlegbaarheid en zorgplicht blijven leidend, ook als AI op de achtergrond complexe beslismodellen gebruikt.

Voor beleggers is de boodschap van Trendzicht 2026 helder. Laat je niet in slaap sussen door kalme markten en oplopende koersen. De onderliggende risico’s zijn groot, complex en soms slecht zichtbaar. Denk aan de verwevenheid met cryptomarkten, kwetsbare IT-ketens en geopolitieke spanningen.

Voor consumenten betekent het dat financiële producten waarschijnlijk steeds persoonlijker worden aangeboden. Dat kan helpen om betere keuzes te maken, maar vraagt ook om waakzaamheid. Wie krijgt welke informatie te zien, waarom en op basis van welke data? Dat zijn vragen die belangrijker worden naarmate hyperpersonalisatie verder doorbreekt.

De AFM positioneert zich in het rapport als toezichthouder die zowel risico’s wil beperken als innovatie mogelijk wil maken. Rust op de markt is welkom, maar mag nooit leiden tot zelfgenoegzaamheid.