AI kan kloof tussen arm en rijk landen verdiepen, waarschuwt VN

Een nieuw rapport van het United Nations Development Programme (UNDP) waarschuwt dat AI de wereldwijde ongelijkheid tussen rijke en arme landen ernstig kan vergroten. De studie, met de naam The Next Great Divergence: Why AI May Widen Inequality Between Countries, werd op 2 december 2025 gepresenteerd tijdens een persbijeenkomst in Genève, volgens Reuters.

Volgens UNDP’s hoofdeconoom voor Azië-Pacific gaat de opkomst van AI een nieuwe periode inluiden waarin landen die voorheen economisch opliepen, weer achterop kunnen raken. De globalisering, technologische ontwikkeling, handel en investeringen hebben in de afgelopen vijftig jaar veel armoede en ongelijkheid verminderd. Die vooruitgang staat nu onder druk. AI-technologieën vereisen infrastructuur, know-how en investeringskracht.

In landen waar internettoegang beperkt is, waar de digitale infrastructuur zwak is of waar scholing en basisvaardigheden ontbreken, kunnen inwoners nauwelijks profiteren van AI. Daardoor vallen zij buiten de stroomversnelling van ontwikkeling.

De waarschuwers betreffen niet enkel economische ongelijkheid. Het rapport signaleert dat als AI-voordelen ongelijk verdeeld blijven, landen én regio’s te maken kunnen krijgen met bredere maatschappelijke gevolgen. Denk aan grotere spanningen, migratie-druk, of zelfs veiligheidsrisico’s. Vanuit het perspectief van internationale stabiliteit en samenwerking is dat zorgwekkend.

Ook op langere termijn kan de ongelijkheid zich verdiepen in vaardigheden en bestuur. Terwijl landen met middelen en infrastructuur AI integreren in werk, zorg of administratie, kunnen kwetsbare landen achterblijven. Dat kan bestaande ongelijkheden verstevigen.

Dat AI een ongelijk speelveld genereert is niet nieuw. Eerder waarschuwde ook International Labour Organization (ILO) dat landen met minder middelen een achterstand kunnen oplopen als AI zich ontwikkelt. In hun rapport Mind the AI Divide werd al gewezen op ongelijke toegang tot infrastructuur, opleiding en investeringen: voorwaarden om te kunnen profiteren van AI.

AI is niet zomaar een nieuwe technologie. Het is een zogeheten systeemtechnologie die de economie en samenleving op diepgaande manier kan veranderen. Wie de infrastructuur, kennis en middelen heeft om AI te gebruiken, kan daardoor grote sprongen maken. Wie dat niet heeft, blijft achter.

Met het rapport roept de UNDP landen en beleidsmakers op om meteen in actie te komen. Er is volgens de organisatie dringend behoefte aan maatregelen om te voorkomen dat AI-ontwikkelingen alleen de welvarende landen bevoordelen. Investeringen in digitale infrastructuur, onderwijs, training, en gelijke toegang tot AI kunnen helpen om te voorkomen dat de kloof verder groeit.

Het is een herinnering dat de komst van AI niet automatisch leidt tot vooruitgang voor iedereen. Alleen met bewuste keuzes en beleid kan AI een instrument worden dat juist ongelijkheid tegengaat, in plaats van vergroot.