Australië kiest voor snelle AI-adoptie boven nieuwe wetten

Het Australische parlement heeft op 2 december 2025 een nieuw plan gepresenteerd: het National AI Plan. Met dat plan wil de regering het gebruik van kunstmatige intelligentie in het hele land versnellen. Tegelijkertijd kiest de regering ervoor om af te zien van een eigen, strenge AI-wetgeving. In plaats daarvan blijft ze steunen op de huidige wetten en de bestaande regulering per sector, volgens Reuters.

De National AI Plan richt zich op drie grote pijlers. Ten eerste het aantrekken van investeringen in moderne datacenters. Ten tweede het opbouwen van AI-vaardigheden bij werknemers, zodat zij mee kunnen in veranderingen in werk en industrie. Ten derde wil de regering zorgen voor publieke veiligheid naarmate AI vaker gebruikt wordt in dagelijkse processen.

Er komt ook een nieuwe instantie aan: het AI Safety Institute dat begin 2026 van start moet gaan. Die moet helpen om risico’s te monitoren en te reageren op mogelijke problemen wanneer AI-systemen veel breder worden toegepast.

Eerder was er sprake van dat Australië harde regels wilde invoeren voor “hoog-risico” AI-toepassingen: transparantie, menselijke controle en verplichtingen voor leveranciers van AI. Maar met de nieuwe roadmap wordt die aanpak verlaten. In plaats daarvan blijft de overheid vertrouwen op algemeen geldende wetten zoals privacywetgeving, consumentenbescherming en sectorale regulering om misbruik of fouten te voorkomen. 

De regering stelt dat bestaande kaders voldoende zijn om risico’s aan te pakken en dat extra AI-specifieke wetgeving op dit moment niet nodig is. Regulators per sector krijgen de taak om risico’s binnen hun domeinen in kaart te brengen en te beheersen.

Niet iedereen is gerust op de nieuwe koers. Experten waarschuwen dat de roadmap allerlei blinde vlekken heeft. Volgens Niusha Shafiabady, onderzoeker aan de Australian Catholic University, ontbreken in het plan cruciale elementen zoals aansprakelijkheid, democratische controle, duurzame governance en transparantie. Zonder die elementen kan AI-toepassing efficiënt zijn, maar onrechtvaardig of onbetrouwbaar.

De zorgen gaan verder dan techniek. AI-systemen die maatschappelijke gevolgen hebben, kunnen zonder sterke regelgeving leiden tot ondoorzichtige besluiten en gebrek aan verantwoording. Verschillen tussen regio’s, sociaaleconomische groepen of bevolkingsgroepen kunnen zo versterkt worden.

Met de National AI Plan wil Australië snelheid maken: technologische adoptie, economische groei en concurrentiekracht op de internationale AI-markt. Tegelijk is de aanpak een experiment: de balans tussen innovatie en bescherming ligt nu bij bestaande wetten en sectorale toezichthouders. Hoe goed zij toekomstige AI-risico’s kunnen adresseren is onzeker.

De komende maanden en jaren zullen laten zien of de combinatie van snelle AI-uitrol en regulering via bestaande kaders voldoende is. Voor veel Australiërs kan het plan kansen brengen. Maar zonder sterke transparantie, verantwoording en publieke controle bestaat het risico dat technologie niet voor iedereen werkt.