Hoe datacenters bijdragen aan vervuiling

In het oosten van Oregon, in de Verenigde Staten, blijkt het drinkwater steeds vaker vervuild te zijn met nitraten: stoffen die volgens gezondheidsdeskundigen gelinkt worden aan een sterke toename van zeldzame vormen van kanker en miskramen. Amazon, dat er meerdere datacenters heeft, wordt genoemd in verband met het probleem, volgens The Verge.

Volgens een diepgaand verslag van Rolling Stone vertraagt het probleem niet door landbouw alleen, maar zou Amazon door zijn watergebruik het vervuilingsproces versterken. In een gebied waar landbouw al jaren veel nitraatrijke afvalwater produceert, zorgt het extra waterverbruik van de datacenters voor een giftige cocktail van overstroomde afval- én koelwaterstromen. 

De datacenters van Amazon halen grote hoeveelheden water uit de ondergrondse watervoorraden om hun servers koel te houden. Dat water wordt soms hergebruikt of geloosd. Wanneer dat besmette water verdampt tijdens het koelproces, blijven nitraten achter. Het geconcentreerde water stroomt vervolgens terug naar het afvalwatersysteem of naar landbouwgrond. Door het zanderige en doorlatende bodemtype dringt dat vervuilde water opnieuw door tot in de watervoorraden die mensen gebruiken om te drinken.

In sommige putten zijn nitraatgehaltes gemeten van 73 ppm, dat is tien keer hoger dan de staatgrens van 7 ppm, en ook sterk boven de federale limiet. In andere gevallen is het water “maar” 56 ppm, nog altijd acht keer boven de veilige norm.

De vervuiling heeft ernstige gevolgen. Volgens lokale onderzoeken wonen in vele gezinnen personen die zeldzame vormen van kanker ontwikkelden, soms zonder bekende risicofactoren zoals roken. Anderen kregen nierproblemen, sommige vrouwen hadden een miskraam, en bij weer anderen verschenen ernstige spier- en gewrichtsaandoeningen.

Amazon zegt dat de aantijgingen misleidend zijn. Volgens het bedrijf is het volume water dat hun datacenters gebruiken en teruggeven slechts een “zeer klein deel” van het totale watersysteem. Ze beweren dat nitraten niet gebruikt worden in hun processen, en dat de waterproblematiek al bestond vóór hun komst.

Critici stellen echter dat Amazon mede dé oorzaak is van de versnelde vervuiling. Ze spreken van een vertraging bij maatregelen om de situatie te verhelpen. In een regio waar bijna 40 procent van de bevolking onder de armoedegrens leeft, is er weinig politiek of economisch vermogen om tegen die vervuiling op te komen. Voor sommigen roept dit parallellen op met de watercrisis in Flint, Michigan.

Dit verhaal gaat niet alleen over één regio in Amerika met vervuild water. Het toont hoe industriële infrastructuur ernstige gevolgen kan hebben voor gezondheid en milieu, daar waar water en bodem al kwetsbaar zijn. Gemeenschappen zonder macht of middelen lopen het grootst risico.

Het is stil geworden rond schoon drinkwater: iets wat we meestal vanzelfsprekend vinden. Maar als er op zo’n manier risico ontstaat, is het belangrijk dat er kritisch gekeken wordt naar wie verantwoordelijk is en wat voor maatregelen nodig zijn.