Mohammed bin Salman op bezoek in Washington

De Saudische kroonprins, Mohammed bin Salman, is op bezoek in de Verenigde Staten voor gesprekken met Donald Trump. Het is zijn eerste bezoek aan Washington sinds de moord op de journalist Jamal Khashoggi in 2018: een gebeurtenis die de relatie tussen de twee landen toen zwaar belastte. Dit nieuws werd gemeld door Reuters.

Belangrijke onderwerpen voor deze trip zijn defensie, kunstmatige intelligentie en een civiel kernenergieprogramma. Saudi-Arabië zoekt een steviger veiligheids­verbond met de VS. Tegelijk verlangt het land toegang tot geavanceerde AI-technologie en wil het praten over kernenergie samenwerkingen.

Saudi-Arabië wil garanties dat de VS bij zich aansluit voor zijn veiligheid. Het land kijkt naar precedenten zoals het pact dat de VS onlangs sloot met Qatar. Tegelijkertijd stelt Washington voorwaarden, onder andere normalisatie van de betrekkingen met Israel: iets waar Saudi-Arabië aan vasthoudt maar waar Israël moeilijke stappen ziet. 

Saudi-Arabië heeft onder zijn “Vision 2030” plan grote ambities om zich te transformeren: minder afhankelijk van olie, meer inzet op technologie en innovatie. Binnen dat plaatje speelt AI een centrale rol. Het land wil toegang tot geavanceerde chips, datacenters en samenwerkingen met Amerikaanse tech­bedrijven.

Een civiel kernenergie­programma staat hoog op de agenda. Voor Saudi-Arabië betekent dit een stap weg van enkel fossiele brandstoffen. De gesprekken met de VS zijn echter complex: een aantal voorwaarden betreft bijvoorbeeld het niet verrijken van uranium of het herverwerken van splijt­materiaal: zaken die Saudi-Arabië minder snel accepteert.

De regio is steeds onrustiger. Denk aan de aanval op olie­installaties in Saudi-Arabië in 2019 of airstrikes van Israël in het Midden­ Oosten. Saudi-Arabië voelt de noodzaak om zijn positie te verstevigen. Tegelijk zien de VS een kans om hun invloed in de Golf­regio te handhaven, mede via technologie en defensie­partnerschappen.

De kernvraag blijft of de VS bereid is tot een formeel verdrag waarin de veiligheid van Saudi-Arabië door de VS wordt gegarandeerd, en wat Saudi-Arabië bereid is terug te geven: bijvoorbeeld op het gebied van Israël-relaties of kernenergievoorwaarden. Tevens is nog onduidelijk hoe snel AI-samenwerking en kernenergie­projecten concreet worden.

Tijdens het bezoek worden vermoedelijk verklaringen of plannen aangekondigd. De precieze tijdspaden en details worden echter later bekendgemaakt. Het verschil tussen een “executive order” en een volledig verdrag kan groot zijn, zowel qua juridische status als effectiviteit.