Nederland dringt aan op internationale afspraken over militaire AI

Nederland heeft bij de Verenigde Naties (VN) gepleit voor internationale afspraken over het gebruik van kunstmatige intelligentie (AI) in militaire context. Premier Schoof presenteerde samen met Zuid-Korea een rapport tijdens de Algemene Vergadering in New York. Het document bevat richtlijnen voor verantwoord gebruik van AI in oorlogsvoering en roept landen op tot meer samenwerking, volgens een artikel gepubliceerd op rijksoverheid.nl

AI wordt steeds vaker ingezet in militaire toepassingen. Het gaat bijvoorbeeld om drones, simulaties en onderhoudsplanning, maar ook om systemen die vroegtijdige waarschuwingen kunnen geven. Volgens het kabinet brengen deze toepassingen naast kansen ook grote risico’s met zich mee. Wie draagt de verantwoordelijkheid als een algoritme een verkeerde beslissing neemt? Hoe zorg je dat de inzet in lijn blijft met het internationaal recht? Nederland vindt dat zulke vragen niet langer vooruitgeschoven kunnen worden.

Nederland werkt al enkele jaren nauw samen met Zuid-Korea rond dit thema. In 2023 organiseerde Den Haag de eerste internationale conferentie over verantwoorde militaire AI, onder de naam REAIM. Een jaar later was Zuid-Korea gastland voor de tweede editie. In datzelfde jaar dienden beide landen gezamenlijk een resolutie in bij de VN, die brede steun kreeg.

Tijdens de bijeenkomst in New York benadrukte minister van Buitenlandse Zaken Van Weel dat de nieuwe aanbevelingen van de internationale commissie een belangrijke stap zijn. Volgens hem moeten de afspraken niet vrijblijvend blijven, maar uiteindelijk leiden tot concrete en bindende normen.

Het rapport is opgesteld door twintig internationale experts, waaronder juristen en technologen. Hun aanbevelingen richten zich op het verankeren van internationaal recht in de ontwikkeling en inzet van militaire AI. Daarbij wordt benadrukt dat cruciale beslissingen, zoals het gebruik van nucleaire wapens, altijd in handen van mensen moeten blijven. Ook pleiten de experts voor nationale beleidskaders, internationale dialoog en de opbouw van kennisnetwerken om expertise te delen.

Hoewel de intenties breed gedeeld worden, is de uitvoering een stuk lastiger. Landen verschillen sterk in technologische mogelijkheden en militaire belangen. Dat maakt het moeilijk om tot gemeenschappelijke regels te komen. Bovendien is het vaak ingewikkeld om in de praktijk toezicht te houden op het gebruik van AI-systemen in oorlogsvoering.

Daar komt bij dat conflicten zich in onvoorspelbare omstandigheden afspelen, waardoor algemene richtlijnen moeilijk toepasbaar zijn. Hoe zorg je bijvoorbeeld dat een AI-systeem in een crisissituatie geen onbedoelde of zelfs gevaarlijke keuzes maakt?

Nederland wil de komende maanden actief met andere landen in gesprek gaan om de aanbevelingen te vertalen naar nieuwe VN-resoluties. Daarbij ligt de nadruk op transparantie, controle en internationale samenwerking.

Het kabinet ziet zichzelf als bruggenbouwer in dit debat, maar het succes zal afhangen van de bereidheid van andere landen om mee te werken. Alleen dan kan voorkomen worden dat kunstmatige intelligentie in oorlogvoering ongereguleerd en potentieel gevaarlijk wordt ingezet.