Robots en AI nemen werk over, Musk belooft universele welvaart

Elon Musk voorspelt dat kunstmatige intelligentie en robots leiden tot een ‘universeel hoog inkomen’. Volgens hem gaat het niet om een basisinkomen, maar om een systeem waarin iedereen toegang krijgt tot de beste zorg, voeding, huisvesting en transport.

Elon Musk reageerde op een vraag op X over de gevolgen van robotisering voor werkgelegenheid. Gebruiker Özden Duran vroeg zich af hoe mensen hun leven kunnen onderhouden als robots banen overnemen. Musk antwoordde kort maar krachtig: “Er zal een universeel hoog inkomen zijn (niet slechts een basisinkomen). Iedereen zal de beste medische zorg, voeding, woning, vervoer en alles wat nodig is krijgen. Duurzame overvloed.”

Het idee van een universeel basisinkomen (UBI) is de laatste jaren vaker onderwerp van debat. Bij dit concept ontvangt iedere burger een vast bedrag, ongeacht werk of inkomen, om in de basisbehoeften te voorzien. Musk maakt echter een onderscheid. Hij spreekt bewust over een universeel hoog inkomen, waarmee hij suggereert dat mensen niet alleen bestaanszekerheid krijgen, maar een veel hogere levensstandaard.

Zijn visie gaat verder dan een vangnet. Musk schetst een samenleving waarin technologie zoveel overvloed creëert dat schaarste verdwijnt. Daarmee schuift hij richting een techno-utopisch beeld waarin welvaart breed gedeeld wordt, ongeacht werk of status.

Musk’s term sustainable abundance verwijst naar een toekomst waarin robots en AI de productiviteit enorm verhogen. Machines nemen banen over, maar genereren tegelijk zoveel waarde dat er genoeg middelen zijn om iedereen toegang te geven tot hoogwaardige gezondheidszorg, comfortabele woningen, schoon vervoer en voldoende voedsel.

Voorstanders zien hierin een logische volgende stap. Als technologie arbeid grotendeels overbodig maakt, kan herverdeling van middelen sociale stabiliteit en welzijn garanderen.

Toch roept Musk’s uitspraak veel vragen op. Hoe wordt dit ‘universeel hoog inkomen’ gefinancierd? Is het economisch haalbaar in landen met grote inkomensongelijkheid? En welke rol spelen overheden en bedrijven in zo’n systeem?

Critici waarschuwen dat Musk’s techno-utopische visie vooral een ideaalbeeld is, zonder concreet plan. Tegelijkertijd sluit zijn voorspelling aan bij een groeiend besef dat automatisering en AI de arbeidsmarkt fundamenteel veranderen. In dat scenario lijkt een vorm van inkomensgarantie nauwelijks te vermijden.

Elon Musk spreekt al jaren over basisinkomen als onvermijdelijk gevolg van automatisering. Zijn recente toevoeging van het woord ‘hoog’ maakt duidelijk dat hij mikt op meer dan overleven. Hij wil een samenleving waarin overvloed de norm is en waarin technologie niet bedreigend, maar bevrijdend werkt.

Of dit toekomstbeeld werkelijkheid wordt, hangt af van politieke keuzes, verdeling van middelen en maatschappelijke acceptatie. Maar één ding is duidelijk: Musk houdt het debat over inkomenszekerheid in een tijdperk van kunstmatige intelligentie springlevend.