Solliciteren in het tijdperk van AI: waarom bedrijven en kandidaten gefrustreerd raken

Een sollicitatie versturen was ooit een persoonlijk moment. Je dacht na over je motivatie, paste je cv aan en hoopte dat iemand aan de andere kant echt keek. Vandaag voelt dat anders. Steeds vaker zit er geen mens meer tussen. Software leest mee, beoordeelt en beslist. Dat klinkt efficiënt, maar achter de schermen groeit de frustratie. Niet alleen bij werkzoekenden, ook bij bedrijven zelf.

AI heeft het sollicitatieproces razendsnel veranderd. Meer dan 50% van de bedrijven gebruikt inmiddels AI bij werving. Tegelijk zet ongeveer 1 op de 3 ChatGPT gebruikers AI in om een cv of motivatiebrief te schrijven. Het resultaat is voorspelbaar: sollicitaties worden netter, foutloos en professioneler. Maar ook vlakker.

Onderzoek laat zien dat AI gegenereerde sollicitaties minder onderscheidend zijn. Kandidaten lijken steeds meer op elkaar. Werkgevers hebben daardoor meer moeite om echte uitschieters te herkennen. Paradoxaal genoeg leidt betere kwaliteit op papier tot slechtere selectie in de praktijk. Minder mensen worden aangenomen en startsalarissen staan onder druk, omdat kandidaten makkelijker vervangbaar lijken.

Voor bedrijven betekent dit een stortvloed aan reacties. Vacatures die vroeger tientallen reacties kregen, trekken nu honderden kandidaten. Om dat volume aan te kunnen, grijpen werkgevers opnieuw naar automatisering. Denk aan geautomatiseerde screenings en zelfs AI gestuurde interviews. Volgens Greenhouse heeft inmiddels 54% van de Amerikaanse werkzoekenden zo’n interview meegemaakt.

Greenhouse CEO Daniel Chait noemt dit een “doom loop”. Kandidaten automatiseren hun sollicitaties om sneller te reageren. Bedrijven automatiseren hun selectie om het volume aan te kunnen. Het resultaat is een proces waarin iedereen tijd bespaart, maar niemand zich gehoord voelt.

Daar komt nog iets bij. AI is niet neutraal. Algoritmes worden getraind op historische data en nemen bestaande vooroordelen mee. Vakbonden zoals AFL-CIO noemen het gebruik van AI in hiring daarom onacceptabel. Zij waarschuwen dat discriminatie niet verdwijnt, maar juist wordt versterkt.

In de Verenigde Staten proberen verschillende staten grip te krijgen op deze ontwikkeling. California, Colorado en Illinois hebben al regels ingevoerd voor het gebruik van AI bij werving, ondanks het gebrek aan duidelijke federale wetgeving.

Ook juridisch rommelt het. Tegen HireVue lopen rechtszaken over toegankelijkheid en mogelijke uitsluiting van kandidaten. Dit laat zien dat AI-hiring geen experimentele niche meer is, maar een systeem met echte maatschappelijke gevolgen.

AI zal niet verdwijnen uit het sollicitatieproces. Daarvoor is de efficiëntiewinst te groot. Maar steeds meer experts waarschuwen dat het menselijke aspect te ver is doorgeslagen naar de achtergrond. Wie niet perfect door het algoritme past, loopt het risico nooit gezien te worden. En juist daar, zeggen critici, vallen vaak de beste kandidaten buiten de boot.