Startersbanen steeds zeldzamer door komst van AI

Steeds meer starters merken dat hun kansen op een baan kleiner worden door de opkomst van AI, meldde het FD vanmorgen. Vooral instapfuncties in kantoren verdwijnen, omdat AI routinetaken overneemt. Dit blijkt uit analyses van onder andere het UWV, SBB en onderwijsinstellingen.

Bij Fontys Hogeschool daalde het aantal aanmeldingen voor ICT-opleidingen dit jaar met 8,5 procent, meldt RTL Z. Studenten geven aan dat ze zich zorgen maken over de toekomst van hun beroep omdat taken zoals coderen vaker door AI gedaan worden. Frens Vonken, directeur van Fontys ICT, benadrukte dat hoewel AI routinetaken overneemt, er juist behoefte is aan goed opgeleide mensen die deze systemen kunnen bouwen en onderhouden.

Het UWV en arbeidsmarktexperts zoals Frank Verduijn van het UWV waarschuwen dat AI juist die typische instapfuncties aanpakt: administratieve klussen, eenvoudige codering, voorbereiding van rapporten en tekstopmaak. Die taken zijn vaak het startpunt van een loopbaan; beginnen is hierdoor lastiger, en ervaring opdoen evenzo.

Verduijn zegt: “Het kan moeilijk worden een baan te vinden. En als je niet kunt beginnen in een juniorfunctie, kun je ook geen ervaring opdoen en dus niet doorgroeien.''

Onderzoek van UWV en SBB laat zien dat ICT-vacatures voor mbo’ers afnemen. AI en automatisering zorgen ervoor dat minder mensen nodig zijn voor basale ICT-taken. Tegelijk stijgt de vraag naar hbo- en wo-opgeleide specialisten op het gebied van cybersecurity, AI-engineering en data-analyse.

Op Reddit zien we terugkerende ervaringen van gebruikers die bevestigen dat eenvoudige helpdesk- of supportfuncties al voor een groot deel worden overgenomen door AI-chatbots en automatisering . Sommigen waarschuwen echter dat echte technische problemen en installatieklussen nog altijd menselijk ingrijpen vereisen.

Bedrijven en CEO’s maken zich ook zorgen. In een ING-enquête onder meer dan 260 grote Nederlandse bedrijven gaf vorig jaar 19 procent aan dat hun medewerkers zouden worden vervangen door AI. Vooral IT- en klantenservicefuncties worden genoemd als kwetsbaar.

Sommige bedrijven hebben al concrete stappen gezet; techbedrijf Bird uit Amsterdam ontsloeg bijvoorbeeld 90 medewerkers omdat AI hun werk overnam. Ook betaalbedrijf Klarna neemt weinig nieuwe mensen aan, mede door inzet van AI.

Volgens het World Economic Forum en de Universiteit van Amsterdam neemt AI rond 2030 een groot deel van routinematige kantoorbanen over. Daarbij ontstaan ook nieuwe functies – vaak in data, AI-beheer of technologieondersteuning. Cruciaal is dat het personeel zich bij- en omschoolt.

In het Verenigd Koninkrijk en wereldwijd voorspellen experts dat AI ongeveer evenveel banen vervangt als dat er nieuwe ontstaan – mits mensen zich blijven bijscholen.

Instellingen zoals UWV en SBB adviseren omscholingsprogramma’s gericht op personeel dat anders uit de boot valt. Ook hogescholen zoals Fontys benadrukken dat ICT-studenten juist kansen hebben als ze zich specialiseren in AI en aanverwante vakgebieden.

Bedrijven kunnen hun verantwoordelijkheid nemen door instapfuncties te behouden, zodat nieuwe medewerkers toch ervaring kunnen opdoen. Anders ontstaat een leemte in de doorstroom naar hogere functies.