Tim Berners-Lee gelooft nog steeds in het wereldwijde web

In een uitgebreid gesprek op de podcast van The Verge spreekt de uitvinder van het World Wide Web over de huidige staat en de toekomst van het internet, en over hoe AI daarbinnen een rol speelt. Berners-Lee, die in het begin van de jaren negentig het web ontwierp, toont zich kritisch maar niet pessimistisch.

Berners-Lee vertelt dat hij bij de lancering destijds voor ogen had dat iedereen vrij zou zijn om te publiceren, te ontdekken en deel te nemen. De spreuk “This is for everyone” symboliseert die belofte. In de praktijk ziet hij echter hoe macht zich concentreert: grote platformen zoals Google, Apple en TikTok domineren doordat zij gebruikersdata verzamelen, navigatie bepalen en reclame stroomlijnen, iets wat volgens hem de oorspronkelijke open structuur van het web onder druk zet.

Berners-Lee wijst erop dat toen het web ontstond, iedereen eenvoudig een website kon maken. Nu zou hij twijfelen of hij vandaag, in 2025, überhaupt een onafhankelijke website zou opzetten – de logica zegt eerder: start een kanaal in een gesloten platform. Hij ziet hierin een symptoom van hoe het web als platform is veranderd.

Wanneer het gesprek de hoek van kunstmatige intelligentie inslaat, geeft Berners-Lee aan dat hij niet gelooft dat AI het web “zal vernietigen”. Wel waarschuwt hij dat de manier waarop we navigeren, publiceren en gegevens delen verandert. Veel nieuwe toepassingen zijn gebouwd op automatische agents of algoritmen die “namen onze plek innemen”, en dat heeft effect. Volgens hem raakt hierdoor de infrastructuur van het web uit balans, wanneer gebruikers niet zelf links klikken, websites niet bezocht worden en het advertentiemodel dat het open web financiert uiteenvalt.

Hij noemt het “het DoorDash-probleem”: stel dat een agent online ergens een bestelling doet zonder dat de gebruiker rechtstreeks een platform aanspreekt, wie blijft er dan over om een beroep te doen op die bestelling? Het is volgens hem een voorbeeld van het risico dat het web zijn rol verliest als platform voor interactie en controle.

Een belangrijk deel van het gesprek wijst op de noodzaak om de gebruiker weer controle te geven over zijn data. Berners-Lee noemt zijn werk met het bedrijf Inrupt en het Solid-protocol, waarmee persoonlijke data in zogenaamde data-wallets kunnen worden opgeslagen en beheerd. AI-agenten zouden dan namens de gebruiker op het web kunnen opereren zonder dat bedrijven automatisch al die data krijgen. Hij ziet hier een kans om de open webprincipes te revitaliseren: minder afhankelijkheid van platforms en meer autonomie voor individuen.

Hoewel Berners-Lee optimistisch is over de technische mogelijkheden van AI, laat hij ook duidelijk zien dat de institutionele en sociale structuren achter het internet moeten meebewegen. Hij benadrukt dat er geen wereldwijd equivalent is van het World Wide Web Consortium (W3C) voor AI-standaarden, iets wat volgens hem juist nodig is om te voorkomen dat bedrijven of staten de controle naar zich toetrekken. Het is een oproep tot samenwerking, maar ook een waarschuwing dat de architectuur van het toekomstig web niet vanzelf goed komt.

In zijn missie voor een web “voor iedereen” en door iedereen, legt Berners-Lee de verantwoordelijkheid zowel bij technici als bij beleidsmakers en gebruikers. Het gesprek toont dat het web van vandaag niet alleen een technisch construct is, maar ook een sociaal contract, een contract dat opnieuw moet worden verlengd in het tijdperk van AI.