Wikimedia Foundation dringt aan op betaald API-gebruik door AI-bedrijven en roept op tot stop van scraping

De Wikimedia Foundation, die het online encyclopedie-platform Wikipedia beheert, heeft afgelopen maandag een duidelijke oproep gedaan aan bedrijven die kunstmatige intelligentie ontwikkelen: maak gebruik van het betaalde API-product in plaats van pagina’s van Wikipedia ongecontroleerd te scrapen. Volgens de eigen blogpost van de stichting is dit noodzakelijk om de duurzaamheid van de site te waarborgen in het AI-tijdperk, volgens TechCrunch vandaag.

Wikipedia geeft aan dat het aantal reguliere bezoekers stevig is gedaald, met ongeveer 8% ten opzichte van vorig jaar, terwijl de belasting op de servers toeneemt door bots en crawling-activiteiten die zich voordoen als normale gebruikers. De Wikimedia Foundation stelt dat het vrije model waarop Wikipedia altijd heeft gedraaid onder druk staat. Vrijwilligers die bijdragen, hebben minder verkeer, minder steun en meer onderhoudslast. Het betaalde API-product – genaamd Wikimedia Enterprise – is bedoeld als een commerciële route via welke AI-bedrijven toegang krijgen tot de inhoud op schaal, met duidelijke attributie en met kosten die bijdragen aan het non-profit-werk.

Met Wikimedia Enterprise kunnen organisaties de bijdragen van Wikipedia gebruiken zonder direct de publieke website te belasten. Door deze route te kiezen, erkent de gebruiker zowel de bron als de vrijwillige bijdragers. De oproep van de stichting benadrukt dat toegang tot de inhoud via scraping niet alleen technische gevolgen heeft (zoals belasting op servers) maar ook moraal- en auteursrecht­overwegingen raakt: “responsible access” is volgens de organisatie essentieel. De oproep is expliciet: AI-bedrijven moeten stoppen met het ongeautoriseerd ophalen van data en overstappen op gestructureerde, betaalde toegang.

In de snel evoluerende wereld van generatieve AI zijn databronnen een strategisch element geworden. Wikipedia behoort tot de meest gebruikte datasets door AI-modellen vanwege de omvang, de kwaliteit en de open licentie. Maar nu het aantal menselijke lezers daalt en het aantal geautomatiseerde verzoeken toeneemt, ziet de Wikimedia Foundation dat de balans verstoord raakt. Door de oproep te doen, probeert de stichting zowel een standpunt te nemen over toegang tot kennis als over de financiering van de infrastructuur achter die kennis.

Voor bedrijven die AI-modellen trainen of inzetten, betekent dit dat de keuze voor toegang tot Wikipedia’s inhoud niet langer vrijblijvend kan zijn. Het gebruik van scraping, het automatisch ophalen van pagina’s zonder expliciete toestemming of betaling, staat onder druk en kan reputatie- of juridische risico’s opleveren. De Wikimedia Foundation noemt geen juridische stappen in deze oproep, maar benadrukt wel dat “responsibility” en “attribution” kernbegrippen zijn.

Hoewel de oproep helder is, is het minder duidelijk hoe AI-bedrijven in detail moeten overgaan op de betaalde toegang: wat de prijsstructuur is, welke voorwaarden gelden, of historische scraping-activiteiten juridisch of ethisch beoordeeld worden. Ook is onduidelijk in hoeverre de Wikimedia Foundation daadwerkelijk kan afdwingen dat scraping stopt of dat bedrijven conformeren aan de nieuwe route via het API-product.