Zijn zorgen over AI energieverbruik overdreven?

Vorige week deden techmagnaten een dringend beroep op het Amerikaanse Congres om de energieproductie snel op te voeren vanwege de sterk toenemende vraag naar energie, aangedreven door kunstmatige intelligentie (AI). De toch al aanzienlijke energievoetafdruk van datacenters stijgt snel en zal naar verwachting in de komende jaren blijven toenemen. Daarom lobbyen insiders uit de industrie bij het Congres om de energieproductie te verhogen, zodat de Amerikaanse techsector concurrerend kan blijven met China.

“We hebben energie nodig in alle vormen,” zegt Eric Schmidt, voormalig CEO van Google en nu leider van een denktank gericht op technologie en veiligheid, genaamd het Special Competitive Studies Project. “Hernieuwbaar, niet-hernieuwbaar, wat dan ook. Het moet er zijn, en snel ook.”

Het leveren van voldoende energie om aan de groeiende behoefte van AI te voldoen zonder de binnenlandse energiezekerheid in gevaar te brengen, is een prioriteit die brede steun geniet van beide politieke partijen, hoewel er uiteraard verschillen bestaan over hoe dit te bereiken. In 2023 tekende president Joe Biden een uitvoeringsbevel met uitgebreide beleidsdoelen voor de veilige en verantwoorde ontwikkeling en toepassing van AI.

Toen Donald Trump eerder dit jaar opnieuw president werd, herriep hij onmiddellijk dit bevel en verklaarde dat de “belastende” maatregelen daarin “de Amerikaanse technologische leiderspositie bedreigen.” Trump kiest daarentegen voor een aanpak waarin minder nadruk ligt op verantwoordelijke ontwikkeling en meer op het “veiligstellen en uitbreiden van de Amerikaanse dominantie in AI.”

De voortdurende wereldwijde AI-wedloop vereist enorme hoeveelheden elektriciteit. In 2024 waren datacenters goed voor ongeveer 1,5% van het mondiale elektriciteitsverbruik. Het Internationaal Energieagentschap (IEA) voorspelt dat deze energievoetafdruk tegen 2030 zal verdubbelen. “Volgens de prognoses van het IEA zullen datacenters in 2030 945 terawattuur (TWh) verbruiken, ongeveer gelijk aan het huidige jaarlijkse elektriciteitsverbruik van Japan,” meldde Nature onlangs. “Ter vergelijking: in 2024 verbruikten datacenters 415 TWh, ongeveer 1,5% van het wereldwijde elektriciteitsverbruik,” aldus het wetenschappelijke tijdschrift.

Deze forse stijging zet nu al energienetten wereldwijd onder druk. Veel landen, waaronder Ierland, Saoedi-Arabië en Maleisië, hebben onvoldoende productiecapaciteit om hun geplande datacenters van energie te voorzien. In de Verenigde Staten blijkt uit een recente wetenschappelijke studie dat de overheid de komende jaren miljarden dollars moet investeren in energieproductie en -transmissie om aan de vraag te voldoen. Lukt dit niet, dan kunnen Amerikanen te maken krijgen met energiekosten die met wel 70% stijgen.

Deze groeiende energievraag dreigt ook serieuze gevolgen te hebben voor mondiale klimaatafspraken als deze leidt tot meer gebruik van fossiele brandstoffen. Google erkende al dat zijn AI-ambities fundamenteel in strijd kunnen zijn met zijn doelstelling om in 2030 netto-nul uitstoot te bereiken. In 2024 rapporteerde het bedrijf dat de koolstofemissies in de afgelopen vijf jaar met bijna 50% zijn gestegen.

“Als je naar de cijfers kijkt, is het verbijsterend,” zegt Jason Shaw, voorzitter van de Georgia Public Service Commission, die elektriciteit reguleert, vorig jaar tegen de Washington Post. “Je vraagt je af hoe we in deze situatie zijn beland. Hoe konden de voorspellingen zo ver naast de werkelijkheid zitten? Dit is een uitdaging zoals we nog nooit eerder hebben meegemaakt.”

Toch zeggen sommige experts dat de zorgen over AI die wereldwijde energienetten doen crashen en de hoop op mondiale decarbonisatiedoelen vernietigen, overdreven zijn. Ze zien deze paniek als een klassieke malthusiaanse denkfout. Wereldwijd werken onderzoekers en bedrijven hard aan het efficiënter maken van AI, en sommige deskundigen geloven dat technologische vooruitgang de belasting op energienetten aanzienlijk zal verminderen.

Zoals IBM's duurzaamheidshoofd Christina Shim onlangs schreef in een opinieartikel in Fortune: “Het is logisch om zorgen te uiten over het energieverbruik van AI. Dit benoemt een belangrijke uitdaging en kan ons helpen om samen aan een oplossing te werken. Maar we moeten het gewicht van de uitdaging wel afwegen tegen de ongelooflijke en snelle innovatie die momenteel plaatsvindt.”