Japan dringt er bij OpenAI op aan: stop met kopiëren van manga en anime

De Japanse overheid heeft OpenAI formeel gevraagd te stoppen met het gebruik van Japanse kunst, met name manga en anime, zonder toestemming. Deze oproep komt nadat de AI-videoapp Sora onder vuur kwam te liggen wegens vermeend auteursrechtschending. Volgens minister Minoru Kiuchi zijn manga en anime “onvervangbare schatten” van de Japanse cultuur, en het kabinet stelde dat OpenAI moet ophouden met inbreukmakend gedrag. Dit lieten journalisten van The Verge weten.

De zorgen zijn niet nieuw: OpenAI introduceerde recentelijk Sora 2, een app waarmee gebruikers AI-video’s kunnen genereren, en al snel verschenen er video’s die duidelijk leunden op herkenbare stijlen uit manga of anime. Hoewel OpenAI zegt dat het een “opt-out” beleid had voor contentmakers, is onduidelijk hoeveel Japanse kunstenaarengroepen hiervan op de hoogte waren.

OpenAI-CEO Sam Altman erkende publiekelijk dat het werk van Japanse makers een belangrijke inspiratiebron is geweest — maar erkenning alleen is volgens critici niet voldoende. Het feit dat Sora­-gebruikers Studio Ghibli-achtige beelden konden genereren leidde tot extra kritiek.De Japanse overheid eiste dat OpenAI voortaan expliciet voorkomt dat zijn AI-algoritmen kunststijlen nabootsen zonder toestemming. Minister Kiuchi en andere verantwoordelijken zien hierin een grens tussen creatieve inspiratie en culturele diefstal.

Sommige parlementariërs zettten Japan nadrukkelijk in de rol van voortrekker op het wereldtoneel van AI-regelgeving. Zij vinden dat Japan vanwege zijn culturele invloed en sterke creatieve industrie een leidende rol moet innemen in het bepalen van regels rond AI en auteursrecht.

De situatie rond Sora laat zien hoe snel technologie vooruitgaat, en hoe traag regels vaak meebewegen. Voor OpenAI is er een spanningsveld: aan de ene kant wil het bedrijf gebruikers empoweren om met AI te creëren, aan de andere kant moet het binnen de grenzen van auteursrecht en culturele gevoeligheid opereren.

Hoewel OpenAI heeft gezegd dat het beperkingen instelt om gebruik van auteursrechtelijk beschermd materiaal te blokkeren, bleek in de praktijk dat sommige gebruikers creatieve omschrijvingen konden gebruiken om die beperkingen te omzeilen. Dat wekt de indruk dat de huidige regels of filters onvoldoende robuust zijn.

Voor de Japanse overheid is de kwestie niet alleen juridisch, maar wezenlijk: veel inwoners en makers vrezen dat de unieke artistieke tradities van manga en anime verwateren wanneer AI-stijlkopieën op grote schaal verschijnen zonder erkenning of beloning voor de oorspronkelijke makers.

Of OpenAI gehoor zal geven, is nog onduidelijk. De publieke oproep vanuit Japan legt de focus op culturele en morele dimensies van AI, niet alleen technologische. Voor Japan is het een kans om wereldwijd aandacht te vragen voor bescherming van culturele eigendom in het digitale tijdperk, terwijl voor OpenAI de uitdaging ligt in het balanceren van creatieve vrijheid en respect voor auteursrechten.