Sam Altman waarschuwt voor krankzinnige AI-bubbel: winst blijft uit bij 95% van bedrijven

Drie jaar na de lancering van ChatGPT blijkt de beloofde economische doorbraak van kunstmatige intelligentie uit te blijven. Volgens een recent opiniestuk in The New Yorker maakt maar liefst 95 procent van de bedrijven geen winst op hun investeringen in generatieve AI.

De analyse van econoom en journalist John Cassidy schetst een opvallende parallel met eerdere technologische revoluties: grote beloften, weinig directe productiviteitswinst.

Uit een nieuw onderzoek van het Media Lab van het Massachusetts Institute of Technology (MIT) blijkt dat slechts 5 procent van de onderzochte AI-projecten daadwerkelijk financieel rendement oplevert. De overige 95 procent blijft steken in de testfase of levert geen meetbare winst op.

De studie analyseerde meer dan 300 publieke AI-initiatieven en sprak met ruim 50 leidinggevenden. De conclusie is scherp: alleen bedrijven die AI op een specifieke taak toepassen, zoals interne administratie of klantenservice, zien tastbare resultaten. De meeste organisaties proberen daarentegen te veel tegelijk of gebruiken generieke tools die nauwelijks aansluiten bij hun werkprocessen.

“De hype op LinkedIn zegt dat alles veranderd is, maar in onze operaties is niets fundamenteel anders,” aldus de operationeel directeur van een middelgroot productiebedrijf. “We verwerken wat documenten sneller, maar dat is het.”

De cijfers sluiten aan bij een tweede onderzoek van adviesbureau Akkodis. Daaruit blijkt dat het aantal CEO’s dat “zeer veel vertrouwen” heeft in de AI-strategie van hun bedrijf is gedaald van 82 procent in 2024 naar slechts 49 procent in 2025.

Volgens de onderzoekers weerspiegelt die terugval de tegenvallende resultaten van eerdere digitale projecten. Veel bedrijven onderschatten hoe complex de implementatie van AI werkelijk is. Systemen moeten niet alleen slim zijn, maar ook integreren met bestaande processen en infrastructuren.

Zelfs OpenAI-topman Sam Altman noemde de huidige waarderingen “insane” en sprak drie keer in vijftien seconden het woord “bubble” uit tijdens een diner met journalisten, zo meldde CNBC. Kort daarna zakten de koersen van grote AI-aandelen als Nvidia, Meta en Palantir.

Cassidy plaatst de AI-hype in historisch perspectief. Ook eerdere baanbrekende technologieën – zoals de stoommachine, elektriciteit en computers – hadden decennia nodig voordat ze meetbaar effect hadden op productiviteit.

Zo werd de stoommachine van James Watt al in 1769 uitgevonden, maar pas dertig jaar later verdween de watermolen uit Britse textielfabrieken. Ook elektriciteit en computers kenden een lange aanloopperiode voordat ze de economie fundamenteel veranderden.

Economisch gezien past AI daarmee in wat wetenschappers de “J-curve” van innovatie noemen: een periode waarin productiviteit eerst daalt of stagneert door aanpassingskosten, voordat de echte winst volgt.

Volgens MIT-onderzoeker Kristina McElheran, betrokken bij het onderzoek, is AI “niet plug-and-play”. Bedrijven die verwachten dat productiviteitsgroei vanzelf komt, komen bedrogen uit. Het vergt ingrijpende organisatorische veranderingen, opleiding en procesaanpassing.

Daarnaast is generatieve AI, hoe indrukwekkend ook, beperkt toepasbaar in grote delen van de economie. Sectoren als horeca, bouw, zorg en retail – goed voor ongeveer 50 miljoen banen in de VS – zijn voorlopig nauwelijks te automatiseren.

Toch blijven sommige startups succes boeken. Zij richten zich op nichetoepassingen zoals contractanalyse, geautomatiseerde klantenservice of marketingautomatisering. Deze bedrijven tonen dat AI wél waarde kan creëren, mits zorgvuldig en doelgericht toegepast.

De boodschap van The New Yorker is duidelijk: de AI-revolutie is nog lang niet winstgevend. Bedrijven investeren miljarden, maar slechts een handvol weet rendement te behalen.

De geschiedenis leert dat dit geen reden is tot pessimisme, maar tot realisme. Zoals bij eerdere technologische omwentelingen zal het tijd kosten voordat generatieve AI zijn volle potentieel laat zien. Tot die tijd is voorzichtigheid geboden – zowel bij bedrijven als bij beleggers.