IBM Nederland: 'Wij geloven niet in een one-size-fits-all model, specifieke AI is de toekomst'

Wat maakt IBM’s benadering van AI anders dan die van populaire consumentenmodellen zoals ChatGPT?
Damiaan Zwietering (DZ): “Wij geloven niet in een one-size-fits-all model. Grote generieke modellen zijn vaak niet efficiënt en missen domeinspecifieke diepgang. Daarom ontwikkelen wij kleinere, gerichte taalmodellen, bijvoorbeeld voor finance, overheid of industrie, die getraind zijn op betrouwbare datasets waarvan we precies weten wat erin zit. Dat maakt ze energie-efficiënter en beter uitlegbaar.”

Hoe zorgt IBM ervoor dat AI veilig en verantwoord wordt ingezet?
DZ: “We zeggen bij IBM wel eens: wij zijn The Governance Company. Uitlegbaarheid, monitoring en compliance zijn vanaf het ontwerp ingebouwd. Zo kun je als organisatie bijvoorbeeld meteen zien of je AI-oplossing nog voldoet aan de EU AI Act. En als dat niet zo is, krijg je daar een helder signaal van.”

Sophie Kuijt (SK): “Governance is geen sluitstuk, maar een integraal onderdeel van het ontwerp. Onze technologie is schaalbaar en gebouwd rond duidelijke principes die zijn afgeleid van IBM’s kernwaarden.”

Wat zijn concrete toepassingen waarin IBM AI succesvol inzet?
SK: “Een mooi voorbeeld is een HR-chatbot die we in samenwerking met SLTN hebben gebouwd. Bovendien hebben we binnen IBM zelf AskHR uitgerold, een conversational AI-agent. AskHR beantwoordt nu al 94% van alle HR-vragen automatisch. Van verlofsaldo’s tot mutaties: alles verloopt via één intuïtieve interface. Dit heeft de doorlooptijd sterk verkort én de gebruikerservaring verbeterd.”

DZ: “Wat begon als een eenvoudige assistent is nu geëvolueerd naar een agent die daadwerkelijk acties uitvoert, zoals het boeken van vakantiedagen. Dit gebeurt in een veilige, gecontroleerde omgeving, cruciaal als je bijvoorbeeld werkt met gevoelige personeelsdata.”

Hoe positioneert IBM zich in het bredere AI-landschap?
SK: “IBM is al decennialang actief in fundamenteel AI-onderzoek. Veel van onze innovaties zijn open source, via Hugging Face kun je onze Granite-modellen en zelfs onze fine-tuningtool InstructLab downloaden. Tegelijkertijd leveren we via onze cloudplatformen zoals IBM Cloud, AWS en Azure complete enterprise-oplossingen.”

Hoe belangrijk is open source in jullie strategie?
SK: “Heel belangrijk. Open source betekent transparantie. Niet alleen over wat het model doet, maar ook hoe het tot stand is gekomen. We delen niet alleen modellen, maar ook de tools waarmee je ze kunt aanpassen. Daarmee geven we anderen dezelfde mogelijkheden als wij intern gebruiken.”

Welke klanten lopen voorop in het gebruik van AI?
SK: “Heineken is daar een goed voorbeeld van. Zij zetten AI in op alle niveaus: van sales en marketing tot in de brouwerijen zelf. Ze willen centrale inzichten halen uit lokale datasets en zetten fors in op productiviteitswinst met IBM als technologiepartner.”

DZ: “Ook in sectoren als finance, verzekeringen en de overheid zie je een duidelijke verschuiving. In eerste instantie wordt AI ingezet om processen slimmer te maken, wat wij ‘AI+’ noemen. Uiteindelijk evolueert dat naar ‘AI+’, waarbij AI zelf processen aanstuurt.”

Hoe helpt IBM klanten met adoptie van AI?
SK: “Wij geloven sterk in co-creatie. Daarom organiseren we hackathons en geven we al onze medewerkers toegang tot het IBM Consulting Advantage-platform. Zo ontstaan nieuwe ideeën in de praktijk. Het mooie is dat die ook weer intern schaalbaar zijn, wat de leercurve versnelt.”

DZ: “Bijvoorbeeld: een klant wilde AI inzetten om tegen zijn documentatie te ‘kletsen’. Een half jaar geleden moesten we daar nog een custom-oplossing voor bouwen. Nu kan diezelfde klant zelfstandig in onze cloud PDF’s uploaden en meteen met een agent aan de slag.”

Wat zijn de kosten en technische barrières voor klanten?
DZ: “Die drempel is lager dan je denkt. Voor eenvoudige toepassingen zoals een document-assistent blijf je vaak onder de duizend euro per maand. Bovendien monitoren wij alleen het resourcegebruik voor de afrekening, niet de inhoud van de data. Tenzij een klant expliciet meewerkt aan modelverbetering.”

SK “En als klanten kiezen voor IBM, dan kiezen ze voor begeleiding. Van MVP tot schaalbare enterprise-implementatie. We helpen met monitoring, nazorg en kostenbeheersing, alles in overleg en gericht op hun doelstellingen.”

Hoe trekt IBM nieuw AI-talent aan?
DZ: “We zijn actief in de regio met innovatiecentra in Groningen en Eindhoven, werken samen met hogescholen en universiteiten, en geven regelmatig gastcolleges. De combinatie van consulting, research en technologie in één bedrijf spreekt veel jonge talenten aan.”

SK: “Vaak ontdekken studenten pas tijdens hun scriptie of stage hoe breed en diepgaand IBM’s technologie is. Dat is ook logisch, want als organisatie opereren we vaak onder de motorkap. We zijn er wel – bijvoorbeeld bij elke financiële transactie – maar je ziet ons niet.”

Tot slot: hoe kijkt IBM aan tegen de toekomst van AI en AGI?
DZ: “Onze focus ligt niet op generieke AGI, maar op gerichte toepassingen binnen organisaties. Daar is nog enorm veel te winnen – verantwoord, schaalbaar en transparant.”

SK: “Bij IBM introduceren we technologie altijd gecontroleerd. AI moet niet alleen functioneren, maar ook te vertrouwen zijn op schaal. Dat vereist governance vanaf dag één.”

IBM gelooft dus niet in hype, maar in toepassing. En als het aan hen ligt, blijft AI vooral: betrouwbaar, uitlegbaar en werkbaar. Of dat ook zo uit gaat pakken is de vraag.