AI voorspelt kans op herstel bij psychose nauwkeuriger dankzij UMC Utrecht

Onderzoekers combineren MRI-gegevens met klinische data in geavanceerd AI-model. Onderzoekers van het UMC Utrecht hebben een kunstmatige intelligentie (AI) ontwikkeld die nauwkeurig voorspelt of patiënten met een eerste psychose herstellen. Door MRI-beelden te combineren met klinische gegevens kan het model individuele behandeltrajecten beter afstemmen en onnodige medicatie of ziekenhuisopnames helpen voorkomen.

Het AI-model analyseert hersenscans in combinatie met medische dossiers, zoals voorgeschiedenis, leeftijd en symptomen. Op basis daarvan berekent het algoritme de kans op klinisch herstel één jaar na de eerste psychose. Volgens de onderzoekers biedt dit een waardevolle aanvulling op het huidige beslismodel van psychiaters, dat vaak nog sterk afhankelijk is van subjectieve inschattingen.

De technologie is bedoeld als ondersteunend systeem voor behandelaren, niet als vervanging. “Het doel is om behandelbeslissingen beter te onderbouwen en patiënten op maat te begeleiden,” aldus klinisch neuropsycholoog dr. Marieke Schirm van het UMC Utrecht. “Als je weet dat iemand een hoge kans op herstel heeft, kun je mogelijk sneller afbouwen of lichtere zorg aanbieden. Andersom geldt ook: bij een lagere kans kun je juist sneller ingrijpen.”

De resultaten van het onderzoek zijn veelbelovend. In een groep van ruim 200 patiënten voorspelde het AI-model het herstel met een nauwkeurigheid van 83 procent. De onderzoekers benadrukken dat het model nog verder gevalideerd moet worden in andere ziekenhuizen en internationale contexten.

Volgens het team laat de AI ook zien welke hersengebieden het belangrijkst zijn in het voorspellen van herstel. Vooral verbindingen in de prefrontale cortex en hippocampus blijken voorspellende waarde te hebben. Dit kan in de toekomst ook leiden tot nieuwe inzichten in de oorzaak van psychotische stoornissen en betere medicatieontwikkeling.

Het onderzoek is een samenwerking tussen psychiaters, neurowetenschappers en datawetenschappers van het UMC Utrecht en maakt deel uit van een bredere inspanning om AI in de geestelijke gezondheidszorg te integreren.

De toepassing van kunstmatige intelligentie in de psychiatrie neemt snel toe. Eerder dit jaar kondigde ook het Amsterdam UMC een pilot aan waarbij AI wordt ingezet om therapietrouw bij depressiepatiënten te verbeteren. Deskundigen waarschuwen wel dat transparantie, ethiek en privacy goed gewaarborgd moeten blijven bij het gebruik van medische AI.

Met deze ontwikkeling zet Nederland opnieuw een stap richting meer gepersonaliseerde en preventieve geestelijke gezondheidszorg. De onderzoekers hopen binnen twee jaar het model in de klinische praktijk te testen.