Albanese AI-minister schokt oppositie met eerste rede in parlement

De nieuw benoemde AI-minister van Albanië hield onlangs zijn eerste toespraak in het parlement, en die viel rauw op de plaat bij de oppositie. De minister maakte in zijn rede duidelijke plannen bekend om kunstmatige intelligentie centraal te zetten in staatsbeleid, onderwijs en openbare diensten. Volgens rapporten wil hij AI niet alleen zien als technologie-tool, maar als iets dat de maatschappij grondiger moet vormgeven, volgens de Volkskrant.

Een belangrijk onderdeel was dat de minister stelde dat de grenzen tussen toezicht, privacy en innovatie deels opgeheven moeten worden om AI “vrijelijk te laten bloeien”. Hij suggereerde dat bestaande regulering te veel restricties oplegt, waardoor vooruitgang wordt belemmerd. Ook zei hij dat AI-algoritmes gebruikt zouden kunnen worden in publieke administratie en veiligheid, ondanks zorgen over bias, discriminatie of misbruik. Dat leidde tot onrust bij oppositiepartijen, die waarschuwden voor te weinig waarborgen.

Verder maakte hij duidelijk dat hij wil dat Albanië investeert in AI-onderzoek en onderwijs, met nieuwe programma’s op universiteiten en samenwerkingen met techbedrijven. Dat wordt gezien als ambitieus in een land dat nog relatief weinig infrastructuur heeft voor grootschalige AI-projecten.

De oppositie toonde zich verbaasd, zelfs “ontsteld” noemt het verslag het. Partijen vroegen om verduidelijking: wat bedoelt de minister precies met “vrijheid voor AI”, wie beslist welke algoritmes worden ingezet, en hoe worden rechten van burgers beschermd? Critici wezen erop dat Albanië geen duidelijke wetgeving heeft rond AI, dat privacywetten relatief zwak zijn, en dat mensen weinig vertrouwen hebben in overheidscontrole over data en algoritmes.

Oppositieleiders riepen de minister op om zijn plannen schriftelijk te presenteren zodat er debat mogelijk is, en benadrukten dat infrastructuur, onderwijs en ethiek expliciet moeten worden geregeld voordat grootschalige AI-toepassingen worden ingevoerd.

Het idee van een ministerspecifiek voor AI is nieuw in Albanië. Het weerspiegelt een bredere trend in de wereld waarin landen AI zien als strategisch belang, niet alleen technologisch maar ook economisch en politiek. Veel Europese landen werken aan AI-strategieën, wetgeving en investeringen, maar in Albanië betekent dit vaak dat men eerst basale voorwaarden moet opbouwen: goede internetverbinding, stabiele stroom, onderwijsmodules over datawetenschap, bescherming van persoonsgegevens, etc.

Albanië kampt al met uitdagingen op het gebied van corruptie, bureaucratie en beperkte middelen. Dat maakt de plannen van de AI-minister ambitieus: veel hangt af van uitvoering, middelen en politieke steun.