INTERVIEW Silicon Valley-ondernemer Douwe Kiela: "AI kan ons helpen meer mens te zijn"

AI Wereld spreekt tijdens het evenement Money2020 met Douwe Kiela. Een van de Nederlandse pioniers die het gedachtengoed van Retrieval-Augmented Generation heeft bedacht en vormgegeven.

Nadat hij de techniek introduceerde als onderzoeker bij FAIR, leidde hij baanbrekende NLP‑initiatieven bij Hugging Face. Met zijn huidige rol als CEO van Contextual AI brengt hij RAG nu echt tot leven in veeleisende bedrijfsomgevingen, zoals die bij klanten als Qualcomm.

"Dat begon al op de middelbare school, waar ik goed was met computers. Ik leerde mezelf programmeren, hacken, dat soort dingen. Juist daarom wilde ik eigenlijk géén informatica studeren. Ik koos eerst voor filosofie, maar al snel besefte ik dat dat niet de makkelijkste route naar een baan was. Via Liberal Arts and Sciences kwam ik bij Cognitieve Kunstmatige Intelligentie terecht, en uiteindelijk studeerde ik logica, de fundamenten van de wiskunde. Daarna volgde een tweede master in Cambridge, waar ik begon met natural language processing (NLP), AI gericht op taal."

Waarom filosofie?
"Omdat het ging over vragen waar geen duidelijk antwoord op is. En ook omdat we nog zo weinig weten over hoe het brein werkt. Een manier om dat beter te begrijpen, is door te onderzoeken hoe je breinen kunt bouwen in computers."

Was het een cultuurshock om van een Nederlandse universiteit naar Cambridge te gaan?
"Niet echt. Na de middelbare school had ik al een tussenjaar in Azië gedaan en onderzoekservaring opgedaan in Stanford en NYU. Cambridge voelde als een logische volgende stap."

Hoe kwam je bij Facebook Research terecht?
"Tijdens mijn PhD in Cambridge liep ik stage bij Léon Bottou, een bekende AI-onderzoeker. Die stage ging goed. Toen Facebook AI Research (FAIR) werd opgericht, vroegen ze me erbij. Ik werkte daar vijf jaar, begon als postdoc en eindigde als research lead voor NLP."

Wat maakte jou geschikt voor dat soort werk?
"Ik denk dat ik goed ben in het heel precies verwoorden van ideeën. Dat is een vorm van communicatie die veel lijkt op wiskunde."

Hoe was het om bij Facebook te werken?
"FAIR stond redelijk los van de rest van Facebook. We werkten niet met productiedata maar deden fundamenteel onderzoek. Ik schreef papers over taal, multimodaliteit, en werkte mee aan projecten als PyTorch en RAG (Retrieval-Augmented Generation)."

Wat is RAG precies, en waarom is het belangrijk?
"RAG combineert een taalmodel met zoektechnologie. In plaats van dat je een taalmodel alles laat genereren uit z’n interne kennis, geef je de relevante context uit een externe databron. Daardoor worden antwoorden accurater en actueler. Het is alsof je het model bewijs laat vinden vóór het antwoordt."

Je werkte daarna ook bij Hugging Face. Wat gebeurde er toen ChatGPT uitkwam?
"ChatGPT was geen technologische revolutie, maar wel de eerste keer dat taalmodellen echt als product werkten. Iedereen kende het opeens. Dat was het moment waarop ik wist: nu is de markt klaar voor een bedrijf dat RAG goed doet. Dat werd Contextual.ai, dat ik samen met mijn co-founder oprichtte."

Was het moeilijk om investeerders te vinden?
"Nee. Ik woonde in Silicon Valley, kende veel VC’s, was verbonden aan Stanford, en had een goed trackrecord. Zodra mensen hoorden dat ik een startup ging beginnen, stroomden de berichten binnen via LinkedIn. Maar je kiest een investeerder zoals je een collega kiest: je zoekt iemand die je vertrouwt, met wie je een klik hebt."

Wat doen jullie precies bij Contextual.ai?
"We leveren een platform waarmee bedrijven agents kunnen bouwen die miljoenen documenten kunnen doorzoeken met behulp van RAG. Daarmee kunnen ze complexe vragen beantwoorden met hun eigen data. Dat is veel krachtiger dan wat je met een standaard taalmodel zoals ChatGPT kunt doen."

Wie zijn jullie klanten?
"Bijvoorbeeld Qualcomm. Wij ondersteunen daar duizenden engineers in het vinden van antwoorden in zeer complexe technische documentatie. Dat maakt ons platform echt onderscheidend."

In welk stadium zit AI-adoptie nu in het bedrijfsleven?
"In de VS snappen bedrijven dat dit een fundamentele verandering wordt. In Europa is men vaak nog te afwachtend. Er is te weinig ambitie. AI gaat alles veranderen – van werk tot maatschappelijke structuren. Maar als we het goed doen, krijgen mensen juist meer ruimte om mens te zijn."

Wat moet de Nederlandse of Europese overheid volgens jou doen?
"Investeer serieuzer in innovatie. Verspreid het geld niet, maar concentreer het op één topinstituut. Betaal ook Amerikaanse salarissen als je het beste talent wilt behouden. Anders lopen we achter."

Tot slot: welke vaardigheden worden belangrijk in de AI-tijd?
"Duidelijk en precies communiceren. Prompts schrijven is in wezen het verwoorden van wat je wilt dat een AI doet. Filosofie helpt daarbij. AI zal de saaie taken overnemen – wij moeten blijven nadenken, praten en begrijpen."