Hoe AI onze menselijke intelligentie beïnvloedt en mogelijk schaadt

De opkomst van kunstmatige intelligentie (AI) tools zijn een uitkomst. Ze maken veel processen een stuk efficiënter, wat tijd en kosten bespaart. Tools zoals ChatGPT, Gemini en andere slimme assistenten hebben ons leven daarmee flink veranderd. Maar er is ook een keerzijde aan deze digitale revolutie. Steeds meer experts stellen zich een fundamentele vraag: wat doet AI en menselijke intelligentie op de lange termijn?

Je kent het vast wel. In plaats van zelf na te denken over een probleem of onderwerp, open je even ChatGPT voor een kant-en-klare oplossing. Handig, zeker. Maar als we te vaak op kunstmatige intelligentie vertrouwen, verwaarlozen we onbewust ons eigen kritische denkvermogen. En dat heeft gevolgen.

Onderzoek laat zien dat het gemiddelde IQ in sommige landen de afgelopen decennia is gedaald. Ook scoren jongeren wereldwijd slechter op lezen, rekenen en wetenschap. Wetenschappers spreken zelfs van een afname van het kritisch denkvermogen. De oorzaak? Die is complex, maar technologie en de opmars van AI spelen zeker een rol.

Wanneer we vaak op AI vertrouwen, vergeten we soms dat onze hersenen ook training nodig hebben. Vaardigheden zoals onthouden, analyseren en creatief denken raken op de achtergrond. Vergelijk het maar met je spieren: als je niet blijft bewegen, worden ze slap. Zo werkt het ook met je brein. En ja, AI kan zeker helpen om creatieve ideeën te genereren, maar uit onderzoek blijkt dat die echt verrassende invalshoeken juist minder worden als we AI te veel het werk laten doen.

De uitdaging zit ’m dus niet in het verbannen van AI, absoluut niet. Het draait om bewust kiezen wat je uitbesteedt en wanneer. AI en menselijke intelligentie kunnen elkaar prachtig aanvullen, zolang we zelf ook blijven meedenken. Dat betekent kritisch blijven, nieuwsgierig zijn en vooral jongeren leren hoe ze technologie slim en verantwoordelijk inzetten. Want daar zit de echte kracht: in de samenwerking tussen mens en machine, niet in het blindelings volgen van een algoritme.