Vanaf 1 januari 2025 zijn in Californië twee nieuwe wetten van kracht die bedoeld zijn om artiesten en hun nalatenschappen te beschermen tegen ongeautoriseerd gebruik van hun gelijkenis via kunstmatige intelligentie (AI). De wetgeving verbiedt de creatie van AI-gegenereerde replica’s van artiesten zonder hun expliciete toestemming. Daarnaast kunnen nabestaanden van overleden artiesten juridische stappen ondernemen als hun beeltenis wordt gebruikt zonder goedkeuring. Dat is te lezen bij Spectrum News.
De entertainmentindustrie wordt steeds meer geconfronteerd met AI-technologieën die bestaande beelden en audio van artiesten manipuleren of repliceren. Dit creëert ethische en juridische uitdagingen, vooral wanneer artiesten geen controle hebben over hoe hun werk of beeltenis wordt gebruikt. Californië, de thuisbasis van zowel Hollywood als grote techbedrijven, neemt met deze wetten het voortouw om artiesten beter te beschermen.
In Nederland bestaat momenteel geen specifieke wetgeving zoals in Californië. Toch biedt het auteursrecht enige bescherming. Volgens de Auteurswet hebben artiesten het exclusieve recht om hun werk openbaar te maken en te verveelvoudigen. AI-toepassingen die zonder toestemming iemands gelijkenis gebruiken, kunnen inbreuk maken op deze rechten.
Daarnaast kunnen artiesten via een 'opt-out' aangeven dat hun werk niet mag worden gebruikt om AI-modellen te trainen. Dit kan bijvoorbeeld door een robots.txt-bestand op een website te plaatsen of door tools zoals Glaze te gebruiken, die digitale content beschermen tegen AI-gebruik.
In Nederland groeit de aandacht voor AI-gerelateerde uitdagingen. Belangenorganisaties zoals de Kunstenbond en de Auteursbond pleiten voor aanpassingen in de wetgeving om moderne technologieën beter te reguleren. Ook zijn er initiatieven om kunstenaars bewust te maken van hun rechten en hoe zij zich kunnen beschermen tegen ongeautoriseerd gebruik.
De nieuwe Californische wetgeving zet een belangrijke stap in de bescherming van artiesten tegen AI-misbruik. Hoewel Nederland nog niet zover is, kunnen artiesten hier al bestaande juridische kaders benutten en proactieve maatregelen nemen om hun werk en beeltenis te beschermen. Het blijft essentieel dat beleidsmakers blijven inspelen op technologische ontwikkelingen om creatieve makers de controle over hun werk te laten behouden.
Conclusie: een internationale trend in de maak?Met de toegenomen regulering in Californië wordt een precedent geschapen voor andere landen. De vraag is of Europa, en specifiek Nederland, zal volgen met strengere wetten. Intussen moeten artiesten wereldwijd zelf alert blijven op hun rechten en mogelijkheden om AI-misbruik te voorkomen.