AI onthult: Dode Zee rollen mogelijk 100 jaar ouder dan gedacht

Sommige van de beroemde Dode Zee rollen blijken mogelijk tot wel 100 jaar ouder te zijn dan we tot nu toe dachten. Dat blijkt uit een opmerkelijke nieuwe studie waarin AI is ingezet om de ouderdom van deze eeuwenoude teksten te bepalen. En het mooie is, dat gebeurt zonder de rollen zelf te beschadigen.

Traditioneel werd de leeftijd van de rollen bepaald met behulp van radiokoolstof datering, ook wel carbon-14 genoemd. Maar dat proces vereist dat er een klein stukje van het manuscript wordt opgeofferd voor analyse. Niet ideaal, zeker niet bij zulke zeldzame en kwetsbare documenten. Nu hebben wetenschappers een AI model ingezet, genaamd Enoch, dat getraind werd op duizenden afbeeldingen van eerder gedateerde manuscripten.

Enoch bleek verrassend nauwkeurig. In 85% van de gevallen schatte het AI model de leeftijd van een tekst correct. Wat nog opvallender is, is dat het AI model bij manuscripten waarvan de ouderdom nog niet eerder was vastgesteld nog steeds erg goed presteerde. Enoch gaf namelijk in 79% van deze gevallen realistische en plausibele resultaten, veelbelovend voor het AI model.

Zo bleek een rol met verzen uit het Bijbelboek Daniël geschreven te zijn in dezelfde periode waarin ook de vermeende auteur leefde. Ook een tekst uit het boek Prediker werd 50 tot 100 jaar ouder geschat dan men voorheen aannam. Eerdere schattingen bleken vaak beïnvloed door moderne verontreinigingen, zoals castorolie, die vroeger werd gebruikt bij het restaureren van oude documenten.

Volgens de onderzoekers is dit pas het begin. Ze hopen dat de techniek straks ook kan worden ingezet bij andere oude teksten, zoals Griekse, Latijnse, Arabische en Syrische manuscripten. Voor archeologen, historici en taalkundigen is dit een veelbelovende ontwikkeling die oude teksten nieuw leven inblaast, zonder ze aan te tasten. Het onderzoek laat maar weer eens zien dat AI steeds vaker wetenschappers ondersteunt, zo wort AI ook ingezet om het geluid van walvissen te vertalen.