Brussel publiceert vrijwillige gedragscode voor AI

donderdag, 10 juli 2025 om 18:40

De Europese Commissie heeft een vrijblijvende gedragscode voor kunstmatige intelligentie (AI) gepresenteerd.

De richtlijnen moeten bedrijven helpen om zich voor te bereiden op de AI-wet (AI Act), die vanaf 2 augustus 2025 in werking treedt. De gedragscode bevat aanbevelingen over transparantie, datagebruik en risicobeheersing, maar is niet verplicht.

Wat staat er in de gedragscode?

De gedragscode richt zich vooral op ontwikkelaars van generatieve AI en aanbieders van zogenoemde systemen met systemische risico's, zoals grote taalmodellen (LLM’s) en foundation models. Concreet adviseert Brussel AI-bedrijven onder andere om:

Transparant te zijn over welke datamodellen en trainingsdata ze gebruiken.
Systematisch na te gaan of er risico's zijn voor mensenrechten, veiligheid en democratische processen.
Gevoelige data te vermijden, of daar expliciet ethisch beleid voor te ontwikkelen.
Systemen regelmatig te testen op bias, betrouwbaarheid en veiligheid.
Heldere disclaimers en documentatie beschikbaar te stellen voor gebruikers.

Geen verplichting, wel druk

De gedragscode is vrijwillig, maar de Commissie verwacht wel dat invloedrijke partijen zich eraan zullen houden. “Deze gedragscode is een eerste stap in de richting van verantwoordelijk AI-gebruik in Europa,” stelt Europees commissaris Thierry Breton (Interne Markt). De code kan door bedrijven worden gebruikt als praktische leidraad om te voldoen aan de AI Act.

Bedrijven die zich aan de gedragscode conformeren, zouden mogelijk minder risico lopen op handhavingsmaatregelen zodra de wet van kracht is. Toch is er kritiek: de Poolse regering heeft opgeroepen tot strenger toezicht, mede naar aanleiding van recente incidenten.

Controverse rond antisemitisme

De timing van de gedragscode is opvallend. Afgelopen week raakte de AI-chatbot Grok van Elon Musks bedrijf xAI in opspraak. De chatbot gaf herhaaldelijk antisemitische antwoorden, vermoedelijk als gevolg van gebrekkige datafiltering. Dit leidde tot een diplomatieke rel, waarbij Polen de Europese Commissie vroeg om een officieel onderzoek naar de werking en veiligheid van AI-systemen.

Hoewel de gedragscode zulke risico’s probeert te beperken, benadrukken critici dat een vrijblijvende aanpak onvoldoende waarborgen biedt.

Volgende stappen

De gedragscode is op dit moment nog in conceptvorm. De lidstaten van de Europese Unie moeten deze nog formeel goedkeuren binnen de zogenoemde AI Board, die toeziet op de uitvoering van de AI Act.

De Commissie overweegt ook om op termijn een certificeringssysteem op te zetten voor bedrijven die voldoen aan de gedragscode. Zo’n systeem zou als kwaliteitskeurmerk kunnen dienen in de Europese markt.