Nieuwe AI-kloof groeit: onderschatting én overschatting tegelijk

AI ontwikkelt zich in 2025 sneller dan ooit. Toch denkt een groot deel van het brede publiek nog steeds dat kunstmatige intelligentie vooral vreemde handen tekent en matige antwoorden geeft. Die misvatting creëert een gevaarlijke situatie. AI is inmiddels krachtiger, sluwer en realistischer dan veel mensen doorhebben, terwijl dezelfde groep het systeem soms juist overschat.

Ze verwachten dat AI eenvoudige taken perfect uitvoert, maar zien niet dat de technologie nog steeds structurele beperkingen heeft. De kloof tussen perceptie en realiteit groeit elke maand.

Veel gebruikers leven mentaal nog in 2022 of 2023. Modellen als nanabanana Pro en andere geavanceerde open-source varianten genereren beelden die nauwelijks nog van echte fotografie te onderscheiden zijn.

De gemiddelde TikTok-gebruiker ziet dit pas wanneer een virale video hen toevallig bereikt. Ondertussen volgen onderzoekers, hobbyisten en ontwikkelaars de ontwikkelingen op dagelijkse basis en versnellen zij het tempo nog verder.

Deze informatie-asymmetrie zorgt voor ongemakkelijke risico’s op sociaal, economisch en geopolitiek niveau.

Veel mensen beschouwen AI nog steeds als een experiment dat vooral grappige of foutieve resultaten levert. Ze herinneren zich de periode waarin modellen zes vingers produceerden of moeite hadden met basislogica. De realiteit is dat beeldgeneratie, autonome agents en multimodale systemen in korte tijd enorme stappen hebben gezet.

Het is daardoor makkelijker dan ooit om overtuigende misinformatie te maken die nauwelijks nog handmatig te detecteren is. De onderschatting ontstaat uit gebrek aan blootstelling en een lage frequentie waarmee mensen AI-innovaties actief volgen.

De keerzijde is dat dezelfde gebruikers AI soms zien als een bijna alwetend systeem. Ze verwachten dat een chatbot elk probleem oplost of een afbeelding altijd perfect interpreteert. Wanneer modellen moeite hebben met eenvoudige taken zoals contextloos redeneren of het volgen van slecht gestructureerde prompts, ontstaat verwarring.

Mensen overschatten algemene intelligentie en onderschatten nuance. Dit leidt tot teleurstelling, frustratie en verkeerde aannames over de toepasbaarheid van de technologie.

De Verenigde Staten en China bevinden zich feitelijk in een stille AI-wedloop. Beide landen investeren op grote schaal in chips, datacenters en fundamenteel onderzoek. De race creëert een dynamiek waarin stoppen of pauzeren geen realistische beleidsoptie meer is. Elke vertraging kan geopolitiek of economisch als een achterstand worden gezien.

De roep om het stilleggen van AI-ontwikkeling klinkt idealistisch, maar mist realiteitszin. Internationale concurrentie garandeert dat versnelling doorgaat, ongeacht maatschappelijke weerstand.

Protesten die pleiten voor het stopzetten van AI hebben weinig invloed op een mondiale technologierace. Een alternatief dat wél trager maar realistischer tractie krijgt is een sociaal vangnet dat toekomstige banenverlies kan opvangen. Een basisinkomen, of UBI, wordt door steeds meer denkers genoemd als pragmatische maatregel.

Het is een beleid dat kan worden ingevoerd zonder technologische ontwikkeling te blokkeren. De focus verschuift van remmen naar beschermen. De vraag die steeds luider klinkt: hoe zorgen we dat de samenleving de komende versnellingen veilig kan absorberen?

De spanning tussen onderschatting en overschatting van AI bepaalt hoe burgers, bedrijven en overheden reageren op snelle innovatie. De belangrijkste uitdaging ligt in bewustwording. Mensen moeten begrijpen hoe krachtig moderne systemen zijn, zonder te vervallen in irrationele verwachtingen. Daarnaast moet beleid zich richten op adaptiviteit. De AI-race stopt niet, maar de samenleving kan wel leren meebewegen. Wie het speelveld goed begrijpt, bouwt sneller aan oplossingen die daadwerkelijk standhouden.